مروري بر كتاب
اين كتاب به افسران و درجه داران تحصيل كرده جوان روشنفكر ميهن پرست و شرافتمند ارتش ملي ايران تقديم مي شود خسرو روزبه همچنین مشهور با نامهای مستعار «سعیدی» و «ستخر» (مخفف ستوان توپخانه، خسرو روزبه)۱ شهریور ۱۲۹۴، سامن ملایر- ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۷ ستوان کمونیست، ریاضیدان، نویسنده، متخصص نظامی و استاد دانشکده افسری بود که جهت مبارزه با حکومت پهلوی به حزب توده ایران پیوست. وی از اعضای شاخص و حیاتی سازمان نظامی و مخفی حزب توده و مسئول شعبه اطلاعات کل آن بود. او را چه بسا بتوان جنجالبرانگیزترین و شناختهشدهترین جانسپار جنبش کمونیستی در ایران نامید. در سالهای اولیه شکلگیری حزب توده، کثرت مراجعه نظامیان با گرایش چپ موجب شد که حزب تصمیم به تأسیس یک سازمان نظامی مخفی بگیرد. آرداشس اُوانِسیان به عنوان نخستین مسئول سازمان نظامی معرفی شد، اما پس از بازگشت کامبخش از باکو، مسئولیت سازمان افسری به او سپرده شد. خسرو روزبه نیز در این دوران عضو هیئت اجرائیه سازمان افسری بود. در تابستان سال ۱۳۲۴ سرهنگ عبدالرضا آذر به اتفاق سرگرد علی اکبر اسکندانی که هر دو عضو سازمان افسران حزب توده بودند، تصمیم به قیام مسلحانه علیه رژیم گرفتند و به همراه گروهی از همفکرانشان در ترکمن صحرا قیام کردند؛ ولی این حرکت که به قیام افسران خراسان شهرت یافت و به سرعت سرکوب شد، حساسیت فراوانی برانگیخت. عدهای از افسران مبارز به فرمان ستاد ارتش به کرمان تبعید شدند. طرح دستگیری روزبه نیز ریخته شد اما روزبه که در مرخصی یکماهه به سر میبرد، به جای بازگشت به خدمت، مخفی شد و از بازداشت نجات یافت. خسرو روزبه به مارکسیسم و تساوی مردم وفاداری خاص داشت ولی بارها اصرار کرده بود که کمونیسم را در ایران «مزدکیسم» بنویسند زیرا که ایرانیان را نخستین فرضیه پردازان آن میدانست. او برخی از رهبران حزب توده را «اصلاحطلب محض»، «لیبرال بورژوا» و «لابیگر پارلمانی» میدانست. اوانسیان در خاطرات خود، بیریایی و صداقت روزبه را ستوده و در عین حال او را رادیکال و ناشکیبا که خواستار انضباط سختگیرانهتری است، توصیف مینماید.
|