جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  09/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > نقد و ادبيات

جايزه نوبل
گروه: نقد و ادبيات

جايزه جهاني «نوبل» و شرح‌حال باني آن آلفرد نوبل
آلفرد برنهارد نوبل در سال 1843 در سكوئه سوئد متولد گرديد. آلفرد آدم نحيف و ضعيفي بود، ولي در همان سالي متولد شد، كه پدرش امانوئل كه آدم قوي، جاه‌طلب و دانشمندي بود دچار ورشكستگي گرديد. پس از شكستي كه امانوئل در استكهلم خورد به سنت پترزبورگ رفت و در آنجا يك كارگاه مهندسي تأسيس نمود.
دولت روسيه به وي مأموريت داد كشتي بخاري و هم‌چنين زيردريايي بسازد و نوبل بيش از حد تصور خود با موفقيت مواجه شد، اما چون زياده‌روي نمود و كارهاي خود راب يش از حد توسعه داد پس از پايان جنگ‌هاي كريمه براي بار دوم ورشكست شد.
آلفرد نوبل تا 16 سالگي به‌طور خصوصي تحصيل كرد و قبل از رسيدن به سن بيست سالگي يك شيمي‌دان باتجربه و يك زبان‌دان قابل شده بود و با زبان‌هاي آلماني، فرانسوي، روسي و سوئدي آشنايي داشت.
آلفرد نوبل مسافرت‌هاي زيادي نمود و بيشتر توجه خود را صرف تحقيقات درباره مواد منفجره نيتروگليسرين كرد. نوبل كشف نمود كه استفاده از اين مواد اگ ربا يك ماده غيرفعال و جذب‌كننده مانند گيسلگوهر همراه باشد آسان‌تر و بي‌خطرتر است.
وي اختراع خود را در سال 1867 تحت نام ديناميت به ثبت رسانيد. سپس نيتروگليسرين را با يك ماده منفجره فعال ديگر يعني باروت مخلوط نمود و يك ماده ژله مانند شفافي به دست آورد، كه قدرت انفجار آن از ديناميت هم بيشتر بود. ژلاتين منفجره يعني اختراع دوم وي در سال 1875 به ثبت رسيد. بعد نوبل موفق به اختراع باليستيت شد كه اولين باروت بي‌دود نيتروگليسرين بود و بعدها براي ساختن كورديت يعني باروت بي‌دود به كار رفت.
با ساختن ديناميت و ساختن مواد منفجره و با استخراج معادن نفت باكو نوبل به كمك يارانش موفق به جمع‌آوري ثروت هنگفتي گرديد. اختراعات نوبل سبب شد كه در رشته معادن و جاده‌سازي و حفر تونل تحولي به وجود آمد.
نوبل در سال 1896 درگذشت. در تاريخ 27 نوامبر 1895 يعني يكسال قبل از مرگش نوبل وصيتنامه معروف خود را امضاء كرد. اين وصيتنامه مي‌بايستي نقشه‌هاي وي را مربوط به پاداش زحماتش يعني همان افكاري كه بيشتر زندگي او را به خود مشغول كرده بود عملي سازد.
او در وصيتنامه خود ذكر كرده بود كه بيش از 31 ميليون كرون سوئد كه ثروت وي را تشكيل مي‌داد بايستي به صورت وجه نقد درآيد و به عنوان سرمايه به كار برود و درآمد حاصله از آن هرساله به صورت جوايزي ميان آنهايي كه در سال قبل منشاء بزرگترين فايده براي بشر بوده‌اند تقسيم گردد. رشته‌هايي كه نوبل مايل بود باعث پيشرفت آنها شود عبارت بودند از: فيزيك، شيمي، فيزيولوژي يا طب، ادبيات و صلح. در خاتمه وصيتنامه خاطرنشان شده بود كه اين جوايز به شايسته‌ترين افراد چه اهل اسكانديناو و چه اهل ساير كشورها داده شود و امر توزيع جواي زرا به سه مؤسسه سوئدي و يك كميته مخصوص كه توسط پارلمان نروژ تعيين مي‌شود واگذار نمود.
انجام اين كار به عهده نمايندگان ايالات پادشاهي سوئد و نروژ كه در آن زمان كشور واحدي محسوب مي‌شدند محول گرديد.

جايزه نوبل چگونه توزيع مي‌گردد
هيأت‌هايي كه تحت اساسنامه بنياد نوبل فعاليت مي‌كنند عبارتند از: چهار هيأت مخصوص اعطاء جايزه يعني آكادمي علوم سلطنتي (براي شيمي و فيزيك) مؤسسه طبي سلطنتي كارولين (براي طب) آكادمي سلطنتي سوئد (براي ادبيات) و كميته نروژي نوبل وابسته به پارلمان نروژ (براي جايزه صلح).
ضمناً پنج كميته نوبل هم وجود دار دكه هريك براي توزيع يكي از جوايز مطالعه مي‌كنند (ازجمله كميته نروژي براي جايزه صلح). به علاوه چهار انستيتو يا مؤسسه نوبل هم وجود دارد كه هريك براي يكي از چهار جايزه فوق‌الذكر فعاليت مي‌كنند.
كميته‌هاي 5 گانه نوبل هريك سه تا پنج عضو دارند كه توسط هيأت مربوطه تعيين مي‌شوند. هيچ‌كس نمي‌تواند شخصاً خود را نامزد دريافت جايزه نوبل كند. كساني كه مي‌‌توانند معرف نامزدهاي جوايز نوبل باشند از برندگان سابق جوايز نوبل (در رشته مخصوص خود) ـ اعضاء هيأت اعطاء جوايز و اعضاء كميته‌هاي نوبل (در رشته مخصوص خود) پروفسورهاي برجسته دانشگاه و آنهايي كه توسط اعطاءكنندگان جوايز انتخاب مي‌شوند. رئيس بنگاه نشرياتي كه اثر كانديدا را چاپ نموده (در مورد ادبيات) اعضاء پاره‌اي از سازمان‌هاي پارلمان يا حقوقي بين‌المللي (براي جايزه صلح) اعضاء پارلمان‌ها و كابينه‌ها (براي صلح).

كشورهايي كه برنده نوبل شده‌اند
بد نيست بدانيد كه تا سال 1960 از كليه كشورهاي جهان فقط 30 كشور برنده جايزه نوبل شده‌اند. از كليه كشورهاي آمريكا بيش از سايرين برنده جايزه داشته است. به‌طوري كه از 325 جايزه كه تا اين سال داده شده است 74 جايزه نصيب آمريكايي‌ها شده است. پس از آمريكا به ترتيب انگلستان 50 جايزه نوبل و آلمان 49 جايزه نوبل، فرانسه 34 جايزه و سوئد كه باني جايزه نوبل است 15 جايزه ربوده‌اند.
در سال‌هاي 1940 و 1942 جوايز صلح و ادبيات توزيع نگرديد. در بعضي سال‌ها بعضي جوايز توزيع نشده و براي سال بعد گذاشته شده.
بعضي اوقات يك جايزه نوبل به دو نفر دانشمند كه يك امر مشتركي پديد آورده‌اند، نيز داده مي‌شود.

جوائز ادبيات نوبل از سال 1901 تا امروز عبارتند از : 1901 سالي پرودوم prudhomme فرانسه
1902 تئودور مومسن Mommsen آلمان
1903 بيورنسترن بيورنسون Bjornson نروژ
1904 1- فردريك ميسترال Mistral فرانسه
2- ژوزه آچه گاري Echegaray اسپانيا
1905 هنريك زينكويچ Sienkiewicz لهستان
1906 گيوسوئه كاردوچي Carducci ايتاليا
1907 رادياركيپلينگ Kipling انگليس
1908 رودلف كريستوف ايوكن Eucken آلمان
1909 سلما لاگرلف Lagerlof سوئد
1910 پل يوهان لودويك هايسه Heyse آلمان
1911 موريس مترلينگ Maeterlinck بلژيك
1912 گرهارت هوپتمان Hauptmann آلمان
1913 رابيند رانات تا گور Tagore هند
1914 براي سال بعد محفوظ شد - -
1915 رومن رولان Rolland فرانسه
1916 ورنر فون هايدنستام Heidenstam سوئد
1917 1- ك . آ گيلروپ Gjellcrup دانمارك
2- هنريك پونتو پيدان Pontoppidan دانمارك
1918 براي سال بعد محفوظ شد -
1919 جايزه سال قبل كه توزيع نشده بود به صندوق ويژه صلح ريخته شد و جايزه اين سال براي سال بعد محفوظ ماند.
1920 جايزه سال قبل در اين سال توزيع شد.
1- (1919 ) ك . ف . ج اسپيتلر Spitteler سويس
2-(1920 ) كنوت هامسون Hamsun نروژ
1921 آناتال فرانس France فرانسه
1922 ژاسينتوبناونته Benavente اسپانيا
1923 ويليام باتلر يتز Yeats ايرلند
1924 ل . س . ريمونت Reymont لهستان
1925 براي سال بعد نگاه داشته شد.
1926 جايزه سال 1925 در اين سال توزيع شد.
1- ( 1925) برنارد شاو Shaw انگليس
2- ( 1926) براي سال بعد محفوظ ماند . - -
1927 جايزه سال قبل در اين سال داده شد .
- - خانم گرازيا دلدا ( جايزه سال 26 ) Deledda ايتاليا
وجايزه سال 1927 براي سال بعد محفوظ شد .
1928 جايزه سال 1927 در اين سال داده شد . - -
(1927) - هانري برگسون Bergson فرانسه
(1928) - زيگريد آندست Undest نروژ
1929 توماس مان Mann آلمان
1930 سينكلرليوئيس Lewis امريكا
1931 اريك اكسل كارلفلت Karlfeldt سوئد
1932 جان گالزورثي Galsworthy انگليس
1933 ايوان الكسيويچ بونين Bunin فرانسه
1934 لوئيجي پيراندلو Pirandello ايتاليا
1935 جايزه اين سال براي سال بعد نگاه داشته شد.
1936 جايزه سال قبل كه توزيع نشده بود به صندوق عمده و دو سوم آن به صندوق مخصوص جايزه ادبيات ريخته شد.
(1936) يوجين او- نيل o- Neill امريكا
1937 روژه مارتن دوكار du Gard فرانسه
1938 خانم پرل س . باك Buck امريكا
1939 فرانس ايميل سيلانپيه Sillanpaa فنلاند
1940 يك سوم جايزه اين سال به صندوق كل و دو سوم آن به صندوق ويژه جايزه صلح ريخته شد .
1941 جايزه در اين سال داده نشد و مبلغ آن يك سوم به صندوق كل و دو سوم آن به صندوق ويژه جايزه صلح ريخته شد .
1942 جايزه در اين سال داده نشد و مبلغ آن يك سوم به صندوق كل و دو سوم آن به صندوق ويژه جايزه صلح ريخته شد .
1943 جايزه در اين سال داده نشد و مبلغ آن يك سوم به صندوق كل و دو سوم آن به صندوق ويژه جايزه صلح ريخته شد .
1944 يوهانس ويلهم ينسن Jensen دانمارك
1945 خانم گابريلا ميسترال Mistral شيلي
1946 هرمان هسه Hesse سوئيس
1947 اندره ژيد Gide فرانسه
1948 ت . س . اليوت Eliot انگليس
1949 براي سال بعد محفوظ شد.
1950 جايزه سال قبل كه توزيع نشده بود ، نيز در اين سال توزيع شد.
1- (1949) ويليام فاكنر Faulkner امريكا
2- (1950) برتراندراسل Russell انگليس
1951 پ . ف . لاگركويست Lagerkvist سوئد
1952 فرانسوا مورياك Mauriac فرانسه
1953 سروينستون چرچيل Churchill انگليس
1954 ارنست همينگوي Hemingway امريكا
1955 هالدرو ف . لاكسنس Laxness ايسلند
1956 ژوآن رامون جيمنز Jimenez اسپانيا
1957 آلبركامو Camus فرانسه
1958 بوريس پاسترناك Pasternak روسيه
1959 سالواتور كو آسيمودو Quasimodo ايتاليا
1960 سن ژان پرس ( لژر) Porse - Leger فرانسه
1961 ايوا آندرانيك Andirc يوگسلاوي
1962 جان اشتاين بك Steinbeck امريكا
1963 گيور گوس سفر ياجيس يونان
1964 ژان پل سارتر( جايزه را نپذيرفت ) Sartre فرانسه
1965 ميخائيل شولوخف Sholokhov روسيه
1966 1- نلي ساش سوئد 2
- ساموئل آگنون Agnon اسرائيل
1967 ميگوئيل آنجل آستورياس Asturias گواتمالا
1968 ياسوناري كاواباتا Yasunari kawabata ژاپن
1969 ساموئل بكت S . Beckett ايرلند
1970 الكساندرسولژنيتسين A . Slzhenitsyn شوروي
1971 پابلو نرودا P . Neruda شيلي
1972 هانريش بل Heinrich Boll آلمان
1973 پاتريك وايت Patrick White استراليا
1974 ايويند جانسن Eyvind Johnson سوئد
ادموند مارتينسون E . Martinson سوئد
1975 اويجنيو مونتل Eugenio Montate ايتاليا
1976 سائول پلو Saul Bellow امريكا
1977 ويسنت الكساندر Vicente Aleixandre اسپانيا
1978 اسحق بشويش Isaqe Bashevis امريكا (متولد لهستان )
1979 اديسه اليتي Odysseus Elytis يونان
1980 چسلاو ميلوژ Czeslaw Milosz امريكا ( متولد لهستان )
1981 الياس سنتي Elias Cenetti انگليس (بلغاري الاصل )
1982 گابريل گارسيا ماركز Gabriel Garcia Marques مكزيك ( كلمبيايي الاصل )
1983 ويليام گلدينگ William Golding انگليس
1984 ياروسلاف سايفرت Jaroslav Seifert چكسلواكي
1985 كلود سيمون Claude simon فرانسه
1986 ول سوينكا Wole Soy inka نيجريه
۱۹۸۷ ژوزف برادسكي JOSEPH BRODSKY روس
۱۹۸۸ نجيب محفوظ NAGUIB MAHFOUZ مصر
۱۹۸۹ كامليو خوزه سلا CAMILO JOSe CELA اسپانيا
۱۹۹۰ اوكتاويو پاز OCTAVIO PAZ مكزيك
۱۹۹۱ نادين گورديمر NADINE GORDIMER ۱۹۹۲
درك والكوت DEREK WALCOTT هند غربي
۱۹۹۳ توني موريسون TONI MORRISON امريكا
۱۹۹۴ كنزا بورو اوئه KENZABURO OE ژاپن
۱۹۹۵ سيموس هيني SEAMUS HEANEY ايرلند
۱۹۹۶ وسيلاوا ژيمبورسكاWISLAWA SZYMBORSKA
۱۹۹۷داريو فو DARIO FO
۱۹۹۸ خوزه ساراماگو JOSE SARAMAGO پرتغال
۱۹۹۹ گونتر گراس GUNTER GRASS آلمان
۲۰۰۰ گائو ژينگ جيان GAO XINGJIAN چين
۲۰۰۱ و . س . نايپل V. S. NAIPAUL
۲۰۰۲ امره كرتيش IMRE KERTESZ مجارستان
۲۰۰۳ جان مكس ول كوئتزي John Maxwell Quenzi آفريقاي جنوبي
۲۰۰۴ الفريده يلينك اتريش
۲۰۰۵ هارولد پينتر انگلستان
۲۰۰۶ اورهان پاموك تركيه
۲۰۰۷ دوريس ليسنگ انگلستان
۲۰۰۸ ژان ماري گوستاو لوكلزيو فرانسه
۲۰۰۹ هرتا مولر Herta Muller آلمان

قسمت قبل   قسمت بعد
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837