|
اين ضرب المثل ناظر برشخصي است كه در اموري كه ديگران نيز شركت دارند تنها او با وجود تلاش وفعاليت خستگي ناپذير به مقصود نرسد و از مساعي و زحمات خويش بهره نگيرد . درچنين مورد گفته مي شود : فلاني كلاهش پس معركه است . يعني وضعش طوري است كه احتمال موفقيت نمي رود .
در ازمنه گذشته معمول بود كه دراويش وشعبده بازها در سر چهارراهها و معابرعمومي معركه مي گرفتند و چند چشمه بازي مي كردند ، يعني هنرها و شعبده بازيهاي خود را ضمن اظهارمطالب مشروحي به تماشاچيان نشان مي دادندو به فراخور اهميت هنري كه عرضه مي كردند از تماشاچيان مبلغي پول به عنوان چراغ الله دريافت مي داشتند .
دراويش معركه گير كارشان شعبده بازي ، مسئله گويي ، مارگيري ، مناقب خواني و شرح معجزات رسول اكرم (ص) و اولياي دين ، عمليات پهلواني ، قصه گويي و از اين قبيل بوده است .
شكل و ترتيب معركه گيري به اين ترتيب بود كه بدواً درويش يا شعبده باز در وسط چهارراه و معبر عمومي سفره اي پهن مي كرد و با كمك معاون و دستيارش مشغول شعرخواني و سوال و جواب مي شد كه آنرادر اصطلاح معركه گيران شيداللهي مي گفته اند .(آقاي ميرباقري در نمايش معركه در معركه گوشه هايي از اين رسم را به نمايش گذاشتند ) اطراف اين سفره تا مسافت و عمق يك الي دو متر كاملاً باز بود و جزء حريم درويش معركه گير محسوب مي شد كه هنگام انجام برنامه در آن تردد ورفت وآمد مي كرده است .
خارج از اين محوطه تماشاچيان مجاز بودند دايره وار بايستند و هنرنماييهاي معركه گير را تماشا كنند . چنانچه بر تعداد تماشاچيان افزوده مي شد درويش معركه گير دواير صفوف اول ودوم و سوم را تكليف مي كرد بنشينند تا بقيه تماشاچيان كه ديرتر رسيده و در عقب جمعيت ايستاده بودند بتوانند بساط معركه گيري را ببينند و از نقاليها و عمليات و شيرينكاريهاي معركه گيراستفاده كنند .
گاهي اتفاق مي افتاد يكي از تماشاچيان كه در صف جلو نشسته بود با اطرافيان اختلاف پيدا مي كرد و يا رفتاري ازاو سرمي زد كه موجب حواس پرتي معركه گر و اختلال نظم مي شد . در اين موقع يكي ازتماشاچيان به منظور دفع شر، كلاه آن شخص مخل ومزاحم را كه در صف اول نشسته بود بر مي داشت و به خارج ازدايره يعني پس معركه پرتاب مي كرد .
پيداست شخص مزاحم كه كلاهش پس معركه افتاده بود براي بدست آوردن كلاهش اضطراً ازمعركه خارج مي شد و سايرين جايش را مي گرفتند و ديگر نمي توانست به صف اول بازگردد. به طوريكه ملاحظه مي شود عبارت : كلاهش پس معركه است از اين رهگذر وبساط معركه گيري به صورت ضرب المثل درآمد و در موارد مشابه به آن استشهاد و تمثيل ميكنند .
|
