جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  10/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > ضرب المثل

من و گرز و ميدان افراسياب
گروه: ضرب المثل

اين ضرب المثل كه از حكيم فرزانه فردوسي طوسي است در موردي به كار مي رود كه پهلواني را از حريف و هماوردش بترسانند و او را به انصراف و امتناع از مقابله و محاربه با حريف و دشمن توصيه نمايند. پهلوان موصوف چون به نيروي قدرت و توانايي خود اطمينان دارد پوزخندي زده مصلحين خيرانديش را با اين نيم بيتي پاسخ مي دهد.

شعر بالا به سادگي تكيه كلام اين و آن نشد بلكه مسبوق به سابقۀ تاريخي شيرين و عبرت انگيزي است كه شرح آن ذيلاً بيابد.

به طوري كه مي دانيم فردوسي طوسي شاعر حماسه سراي ايران دربار سلطان محمود غزنوي را به علت اينكه نقض عهد كرده بود با خاطري آزرده ترك گفت و به وطن مألوف خويش بازگشت. سالها از اين واقعه گذشت تا سلطان محمود غزنوي لشكر به هندوستان كشيد و در آنجا قلعه اي را محاصره كرد. چون از تسخير قلعه مأيوس شد قاصدي نزد كوتوال قلعه فرستاد و او را به اطاعت و تسليم دعوت كرد. سپس به وزير خود خواجه حسين ميكال (حسنك) گفت: «اگر جواب بر وفق مراد نيايد تدبير چيست؟» حسنك با اطمينان قاطعه اين شعر را خواند:

اگر جز بكام من آيد جواب

من و گرز و ميدان افراسياب



سلطان محمود پرسيد: «اين شعر از كيست كه در آن روح مردانگي وجود دارد؟» حسنك كه باطناً شيعي مذهب و از علاقمندان و طرفداران جدي فردوسي بود و هميشه به دنبال فرصت مي گشت كه آب رفته را به جوي باز آرد موقع را مغتنم شمرده جواب داد: «از بيچاره ابوالقاسم فردوسي است كه سي سال رنج برده چنان كتابي تمام كرد ولي متأسفانه بر اثر سعايت ساعيان و حاسدان مغضوب و مطرود گرديد.» سلطان محمود بي نهايت متأثر شد كه چرا چنين شاعر بزرگواري را از خود آزرده و رنجيده خاطر ساخت. در آن موقع چيزي نگفت و چون به غزنين بازگشت فرمان داد دوازده شتر نيل بار كرده به طوس ببرند و ضمن عذرخواهي از ماوقع تحويل فردوسي دهند ولي معل الاسف هنگامي هديۀ سلطان از دروازۀ رودبار طبران وارد شد كه جنازۀ فردوسي را از دروازۀ رزان به گورستان مي بردند.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837