فهميدن در ترجمه چه معنايي دارد؟
گروه: مقالات عمومي

مي توان با مثالي اين مطلب را روشن كرد. واژه «la porte» در زبان فرانسه به ظاهر به معناي «در» است ولي در شرايط گوناگون اين واژه جايگزين جمله كاملي مي شود و معاني مختلفي را بيان مي كند مثلاً اگر بگوييم اين كلمه را در منزل و به هنگام به وجود آمدن جريان شديد هوا ادا كرده ايم، متوجه مي شويم كه اين كلمه به معناي، «در را ببنديد» است و اگر اين كلمه را به هنگام رسيدن به مترو و ايستگاه ادا كرده باشيم مفهومش «در را باز كنيد» خواهد بود.
مي بينيد كه «در» در وضعيتي باز كردن و در وضعيتي بستن معني مي دهد يا اينكه سفارش ساختن دري را داده اند و منتظر رسيدن آن هستيد و بالاخره روزي نجار به سراغ شما مي آيد در اين حالت يعني «آه بالاخره در رسيد»است. در اينجا اهميت آشنايي به منبع كلي و موقعيت (عوامل سازنده وضعيت) به زمينه كلامي (ديگر جملات سخنراني) در زمينه شناختي براي فهميدن آشكار مي گردد. در نتيجه براي فهميدن بايد دانستن زبان شناختي (دانستن زبان) را دارا بوده، ولي دانستن فرا زبان شناختي (اطلاعات عمومي، اطلاعات تخصصي درباره موضوع، شرايط گوينده و...) نيز ضروري است.

اين عناصر تكميلي همراه دانستن زبان شناختي قرار مي گيرند. در فقدان اين عنصر، ارتباط امكان پذير نيست و واژه ها سرگردانند. ولي عامل بسيار مهم ديگري در زمينه فهميدن وجود دارد مي توانيد اين كار را امتحان كنيد: متني را ظرف چند دقيقه بخوانيد سپس سعي كنيد آن را بيان كنيد. آيا دقيقاً از همان واژه ها استفاده كرده ايد؟مسلماً نه ولي شما متن را خيلي خوب فهميديد چرا؟ دليلش خيلي ساده است واژه ها از بين رفت ولي فرآورده درك شما يعني آنچه مفهوم مي ناميد باقي مانده است. واژه ها خيلي سريع فراموش مي شوند ولي در حافظه و مغز تركيبي از آنها كه فرآورده درك ماست باقي مانده است.
ترجمه همزمان نمونه بارزي از فهميدن است زيرا فرض بر اين است كه مترجم بايد آنچه را كه فهميده است به زبان ديگر مجدداً بيان كند با سرعتي كه جريان ترجمه انجام مي شود (150 واژه در هر دقيقه) كلمات گوينده خيلي سريع از ذهن مترجم ناپديد مي شوند ولي آنچه براي او باقي مي ماند مفهوم يعني فرآورده دركش است كه به او اجازه مي دهد تا بتواند معادل درستي را در زبان ديگر انتخاب كند.
درنتيجه مي توان گفت كه مترچم پل است، هيولاي دو سر كوچكي است كه به رغم تفاوت زبان ها و فرهنگ ها، رساننده پيام است.

اين تعريف اگرچه دقيق است اما صرفاً جنبه نظري دارد زيرا هيچ پيامي را نمي توان بدون تغيير در صورت و معني از زباني به زبان ديگر منتقل كرد. اين مسأله به ساختارهاي متفاوت زبان ها برمي گردد، هر زبان از واژگان خاص خود استفاده مي كند. هريك از اين واژه ها معني يا معاني ويژه خود را داراست، همنشيني واژه ها در هر زبان تحت نظر قواعد خاصي است و درنهايت جملاتي كه در هر زبان به كار مي رود مي توان معني يا معاني ويژه اي براي خود داشته باشد كه در نتيجه انتقال هريك از اين جملات بدون دستكاري و حذف هريك از اين ويژگي ها و يا اضافه كردن ويژگي هاي ديگر امكان پذير نيست. كار ترجمه بسيار قديمي است از همان زمان كه تنوع زبان پديد آمد، ترجمه كتبي و شفاهي نيز مطرح شد ولي درحال حاضر كار ترجمه به چهار شكل انجام مي پذيرد: