كدام روابط بوى طلاق و جدايى مى دهند؟
گروه: روانشناسي عمومي
نویسنده: دكتر عليرضا شيرى *
منبع: *مشاور بهداشت روان مدرس دانش خانواده در دانشگاه تهران

۴ كليد براى ۸۰ سال زندگى
مباحث امروز:
هر زن و مردى بايد در هر برهه اى از رابطه اش براى آنها پاسخى شايسته داشته باشد وگرنه ارتباطش مشكل دار مى شود
۱-بررسى چهار كليد براى ۸۰ سال اول زندگى!
* مرحله من- والدينم EGO-PARENTS
* مرحله من- دنيا EGO-WORLD
* مرحله من _ خودم EGO- SELF
* مرحله من-خدا EGO- GOD
۲-پنج بلوغ لازم براى ازدواج و رابطه عاطفى منتهى به ازدواج كدامند؟
* بلوغ شخصيتى: كه در اين شماره آن را توضيح مى دهيم. بلوغ عاطفى، بلوغ اجتماعى، بلوغ مالى، بلوغ جنسى
- احساس مى كنم كه شوهر من نگاهش مدتى است به اطراف مى چرخد و شيطنت مى كند.
-پسرى ۱۸ ساله هستم كه عاشق متعهد دخترى ۱۷ ساله شده ام و قصد ازدواج با او را دارم. اما مشكل با خانواده ها را داريم....
- نامزد من اصلاً بلد نيست چگونه پول خرج كند ! به وسط ماه نرسيده همه حقوق خود را خرج مى كند. خوشبختانه خسيس نيست اما مديريت مالى هم بلد نيست.
- شوهرم در ۳۶ سالگى شده مثل پسرهاى ۲۴ ساله! هر روز به تيپ وقيافه اش مى رسد و گهگاه با دوستان جوان تر خود به گردش مى رود و دائم ماشين خود را اسپرت تر مى كند و سيستم صوتى قويتر روى ماشينش كار گذاشته و صداى موزيك را بلند مى كند و...
- زن من هر چى خرجى مى گذارم در خانه، خرج آرايشگاه و تغيير رنگ مو و فلان شوى لباس و... مى كند.
سؤالات بالا دقت كنيد! اگر دقيقاً سؤال شخص شما نيست بدانيد كه سؤال خيلى از زن و مردها و پدر و مادر هاست و صد در صد شما نيز در برابر آنها قرار خواهيد گرفت. البته هر كس ادعا كند كه فرمولى دارد كه شما را در برابر اين قبيل توفان ها بيمه مى كند، كمى ترديد كنيد بعد فرمولش را بررسى كنيد!
اما در چند سطر آينده، برايتان نكاتى را آورده ام كه گرچه خود آن فرمول طلايى نيست اما قويترين ابزار خودكاوى را در اختيار شما قرار مى دهد كه خيلى جاها و در خيلى ارتباطها جواب داده است.
مخاطب من يا
* الان درگير يك ارتباط عاطفى مى باشد (ازدواج ‎/ نامزدى ‎/ ارتباط)
* يا مورد پيشنهادى قرار گرفته است (خواستگارى از او شده )
* يا فرد نزديكى دارد كه او قصد ارتباط عاطفى جدى دارد( فرزند‎/ برادر‎/ خواهر).
در هر صورت توصيه من اين است كه از اين نوشته يا هر نوشته از اين قبيل، خط كشى نسازيد كه روح و روان مردم را «متر» كنيد مگر اينكه با صداقتى بيرحمانه، قبل از همه به بررسى زواياى پنهان خود پرداخته باشيد.
مقاله امروز البته بيشتر به كار كسانى مى آيد كه در آستانه ازدواجند هرچند براى متأهلين نيز كاربرد زيادى دارد.

بلوغهاى پنجگانه لازم براى رابطه عاطفى جدى:
منظور اين است كه تا زمانى كه اين پنج بخش زندگى خود را چك نكرده ايد، خواستگارى نرويد ! زمانى هم يك پيشنهاد ازدواج را جدى بگيريد ( يا ارتباطى را منتهى به ازدواج فرض كنيد) كه فرد مقابلتان از عمده لايه هاى پنجگانه اين فيلتر به سلامت عبور كرده باشد.
۱-بلوغ شخصيتى.۲-بلوغ عاطفى.۳-بلوغ اجتماعى.۴-بلوغ مالى.۵-بلوغ جنسى
البته فهميدن اين جواب خيلى مهم است اما همه ما مى دانيم كه يافتن جوابش بسيار سخت است. پيشنهاد مى كنم حداقل نكات زير را در خلوت خود با خود بررسى كنيم و در دوران آشنايى، بخشى از وقت خود را در بيرون رفتنها و ميهمانها و رستورانها به بررسى نكات زير اختصاص دهيم.
قبل از پرداختن به جزئيات اين پنج بلوغ اجازه دهيد تا كليدى انصافاً طلايى را براى بسيارى از سؤالات زندگى در اختيارتان بگذارم. كارل گوستاو يونگ، روانكاو بزرگ سوييسى دريافته بود كه سير رشد ما از بدو تولد تا مرگ در چهار مرحله قرار مى گيرد كه عبارتند از:
۱-دوران رابطه من با والدينم EGO-PARENTS
يعنى دورانى كه مورد حمايت گرم پدر و مادر قرار مى گيريم و احساس امنيتى ژرف داريم. در اين مرحله چند نكته مهم را به خاطر بسپاريد:
الف ‎/ وابستگى خطرناك به والدين:بناست كه با ورود به مدرسه، نقش حمايتى والدين كم كم، كاسته شود و كودك به آرامى، استقلال و تجربه كردن شخصى را بيازمايد و خودش به درستى يا غلطى گزاره هاى اخلاقى كه تا كنون والدينش مى گفتند، برسد.ببينيد پدر و مادرانى هستند كه تا سى سالگى هم چتر قدرتمند حمايت عاطفى را بالاى سر فرزندانشان گرفته اند و فكر مى كنند كه والدين خوبى هستند.
هيچ دخترى دوست ندارد كه نامزدش تا اين حد در تصميم گيريهاى خود به نظر مادر و پدرش وابسته باشد. متأسفانه خيلى از مادرها و پدرها فرزند خود را وابسته بار مى آورند بعضى ها اينجا كه مى رسد مى گويند «احترام به پدر و مادر». ولى من به شما مى گويم كه پشت بسيارى از اين نقابهاى احترام به پدر و مادر، ترس از تصميم گيرى و پذيرفتن مسؤوليت خود به وضوح پنهان شده است.
ب ‎/ حتماً به رابطه دختر با پدرش و پسر با مادرش دقت كنيد. بسيارى از رفتارهايى كه نامزد يا همسر شما در زندگى با شما، انجام مى دهد يا مستقيم يا غير مستقيم بر اساس الگويى است كه از والدينش گرفته است. من در سخنرانى هاى خودم مشهورم به اينكه در بحث ملاك هاى ازدواج، لجم در مى آيد از كلمه «خانواده اصيل» زيرا به تجربه دريافته ام كه اكثر مردم منظورشان از اين كلمه شريف، سطح اقتصادى يا ميزان ديندارى صرف در آن خانواده است كه البته درست است اما كافى نيست! يكى از مهمترين چيزهايى كه در خانواده نامزدتان اكثراً بررسى نمى كنيد، نحوه معاشرت پدر و مادر او، و رابطه او با والد غير همجنسش است ( دختر با پدر‎/ پسر با مادر )
* دخترى كه با پدرش رابطه سردى دارد، از تو توقع جبران تمام كمبودهايى را دارد كه پدرش نتوانسته است برايش تأمين كند. و دخترى كه حمايت افراطى ( مالى- محبت- توجه ) از پدرش گرفته است از تو توقع دارد كه خيلى از اوقات برايش پدرى كنى هرچند اسمت شوهر باشد. پسرى هم كه مادرى تو سرى خور و دائم در حال دعوا با پدرش داشته يا مبدل به كسى مثل پدرش مى شود(همانندسازى با ظالم ) يا دقيقاً برعكس پدرش مى شد و هميشه از زنان به خاطرضعفشان نفرت خواهد داشت و در ارتباط با زنان نيز مى بينيد كه دائم مشكل دارد(زنان را تحقير مى كند يا اصلاً از ارتباط برقرار كردن گريزان است ) ، يعنى به هر صورت تحت تأثير والدينش قرار دارد.
اگر نامزد يا شوهر شما، دائم تحت حمايتهاى مادرش بوده باشد از شما توقع مادرى دارد هر چند اسمتان همسر باشد. چنين مردانى از زن خود توقع دارند كه ضعفهاى آنها را نه تنها بپذيرد بلكه اسباب شادمانى آنها را نيز فراهم آورد و هر وقت چنين مردى در هر جاى زندگيش دچار شكست شود، به نحوى زنش را مقصر مى داند( مثل پسر كوچولويى كه وقتى ماشين كوكى اش خراب ميشد، مامانش را مقصر مى دانست و دامن مامانش را هى مى كشيد كه يالا! درستش كن!)
بنابر اين بهترين شرايط اين است كه پدر و مادر در عين محبت كردن بدون شرط به فرزندانشان، اسباب استقلال شخصيتى آنها را فراهم كنند و نترسند كه فرزند اشتباهى هم بكند.ضرب المثلى اروپايى هست كه مى گويد، كشتى در كنار اسكله نه توفانى دارد نه غرق مى شود اما براى آنجا ساخته نشده است.فرزندان ما براى اين ساخته نشده اند كه هرگز شكست نخورند.مهم اين است كه حتى اگر بادبان كشتى آنها شكست، بتوانند از طوفان آزمايشهاى زندگى عبور كنند.

۳-دوران رابطه من با خودم (EGO-SELF ):
اين مرحله اى است كه گهگاهى در اوج برو بياى مرحله EGO-WORLD رگه هايى از آنرا تجربه كرده ايم. در اوان ميانسالى در اوج داشتن ها و شهرت و خانواده و... ناگهان به درون خود فرو مى غلتيم كه همه اينها براى چى؟ آخرش كه چى؟
خانمى با تحصيلات بالاى هنرى از شوهرخود مى گفتند كه در حدود سن ۴۰ سالگى تصميم به جدايى گرفته و نوع مشكلاتشان هم بيشتر از همين مسايل رايج بين زن و شوهر ها بوده و زن بسيار از اين تغيير شوهرش جا خورده بود! پس از بررسى حدس زده شد كه شوهر به همين يأس فلسفى وحشتناك مبتلا شده است. اتفاقاً اين دلزدگى از دنيا نه تنها بد نيست كه اگر انديشيدنى ژرف به دنبال داشته باشد مقدمه بزرگترين تحول شخصيتى زندگى انسان است.
كم نيستند كسانى كه در مواجهه با اين ((خلأ و انزواى درونى و بى معنا شدن همه چيز ))از ترسشان رو به الكل ومخدر مى آورند تا لختى آسوده شوند يا از شغلشان استعفا مى دهند يا وارد روابط خارج از ازدواج( خيانت) مى شوند يا از همسرشان جدا مى شوند... كه هيچكدام حال اينها را خوب نمى كند. پس چه كنيم؟تنها راه تأمل است و كمى خلوت درونى و بيرونى و مقدارى خودكاوى و استفاده از تجربه دانشمندان و علما و افراد معنوى و خود ساخته.
اتفاقاً در دوران EGO-WORLD هر از گاهى اين حالات شبيه افسردگى به انسان دست مى دهد كه بايد فرد تمرين كند تا در مرحله EGO-SELF به افسردگى و پوچى نرسد. اتفاقاً همينجا تأكيد مى كنند كه شما دنياى خود را خوب بسازيد تا در اين مرحله كه به نوعى بى عملى كشيده مى شويد، كارتان به گدايى و... نكشد. فايده اين مرحله اين است كه انسان به گوهر درونى خود پى مى برد و دنياهاى بزرگتر روح خود را سير مى كند. به تعبير حضرت امير-درود خدا بر او باد- اتزعم انك جرم صغيرو فيك انطوى عالم اكبر آيا مى پندارى كه تو همين ماده كوچك هستى درحاليكه نمى دانى دنياهاى بزرگترى را درون تو پيچيده و پنهان كرده اند.
يونگ معتقد بود كه ورود اصلى به اين مرحله در سن كم رخ نمى دهد و بعيد است كه كسى زير ۲۸ سال چنين تجربه ژرفى را بگذراند (چه مثبتش: تحول درونى چه منفيش: افسردگى) اتفاقاً در زندگى پيامبران هم كه ببينيد، متوجه مى شويد كه زمان به نبوت رسيدن نيز همين حول و حوش بوده است مثلاً پيامبر اسلام شغل خوب داشته، شهرت اخلاقى و پاكى داشته، زن و بچه داشته ( يعنى EGO-WORLD خوبى داشته است) و هر ازگاهى نيز در غار حرا خلوت خود را تجربه مى كرده كه در ۴۰ سالگى تجربه معنوى سنگين نبوت را آزموده است.