جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  09/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > مقالات عمومي

... اين جامه از دست دادگان
گروه: مقالات عمومي
نویسنده: آرزو شهبازى

زن ايرانى نيازمند جامه اى است كه بر پايه ارزشهاى فرهنگى مادران او پديد آمده باشد. جامه اى كه بيرون از مرزهاى ايران، ديگران در برابر زيبايى، اصالت و شكوهش، سر تعظيم فرود آورند.
اما همين زنان ديرى است آن شكوه ديرينه را به فرهنگ تهى از معنويت غرب فروخته اند. در اين ميان چه كسى پاسخگوى اين همه وانهادگى و يكسره بريدن از آن ميراث معنوى عظيم خواهد بود. به راستى چه كسى...
۶۰ سال پيش وقتى زينت جهانشاه، پس از بازگشت از فرنگ، اولين نمايش مد لباس را براساس آنچه در طول سفرهايش آموخته بود، در خياط خانه خود افتتاح كرد، شايد كسى گمان نمى كرد كه روزى اين تمايل به تغيير و تنوع در لباس زنان ايرانى، به تقليد خام و بى مهارتى از فرهنگ بيگانه بينجامد كه درون زنانمان را يكباره از آنچه بوده اند، تهى سازد.
اگرچه در آن سالها، لباسهاى طراحى شده توسط جهانشاه نه تقليدى صرف از لباس غربى، بلكه آميزه اى از طرحهاى آن ديار و ديد شخصى خود او بود و اگرچه زينت بر اين باور بود كه نبايد چشم بسته از مد پيروى كرد، اما شايد تفرق تمدن غربى كه در نتيجه پيروزيهايش در زمينه علم و تكنيك به دست آمده، آنقدر عظيم بود كه مجالى براى نگريستن به فرهنگ پرشكوه گذشته مان را باقى نگذاشته است.
بى شك فرهنگ غير مادى، هويت فرهنگ يك جامعه را تشكيل مى دهد و از دست دادن يا به عاريت گرفتن آن ضايعه اى است كه قوميت يك گروه را تهديد مى كند و اگر تغيير و تحولات در هر زمينه اى، آنقدر به سرعت انجام مى پذيرد كه در اندك زمانى قابل مشاهده باشد، اما اين تطور در زمينه فرهنگى، شايد در برشى چندين ساله به روشنى مشهود باشد و تحول در پوشاك زنان ما در همين تداوم آرام خود، گذشته خود را آنگونه ريشه كن كرده است كه گويى از آن جز يادگارى غبارگرفته در اوراق تاريخ چيز ديگرى باقى نمانده است.
زنان ما در پيروى از اسلوب تازه غرب، آنگونه گوى سبقت از ميدان ربودند كه حتى گذشته فرهنگى خويش و لباس اصيل، عالى و ممتاز مادرانشان را نيز در آينه اى ديدند كه تمدن غرب برابر آنها گرفته بود. آينه اى كه هر چيز گذشته ما را به عنوان تاريخ عقب ماندگى نشان مى داد. و حالا نياز به جامه اى بر پايه ارزشهاى فرهنگ نياكان ما، از هر سوى جامعه سر برآورده، از دل زنان، دختران و مسؤولانى كه شايد هنوز آنگونه كه بايد به اين باور نرسيده اند كه باززايى فرهنگ شكوهمند ايرانى، تنها ابزار بنيادى براى مقابله با تسخير رسانه هاى تصويرى غرب است و در اين ميان، زنان به عنوان بنياد خانواده و الگو براى فرزندان خود، شايد يكى از اهداف عمده استعمار در راه هويت زدايى به شمار مى روند، چرا كه اگر زن هويت خود را از دست بدهد، در حقيقت جامعه بى هويت شده و جامعه اى كه خود را گم كند، به راحتى هويت بيگانه را مى پذيرد.
اما حالا پس از گذشت چندين دهه زنگها به صدا درآمده اند و بحث طراحى الگوى نو به يكى از بحثهاى دائم مجلس هفتم تبديل شده است. رئيس كميسيون فرهنگى مجلس معتقد است كه بايد حجاب را متنوع عرضه كرد، مانند حجاب در لبنان كه از تنوع بسيار برخوردار است.
وى مى گويد: ما براى دختران و پسران نيازمند لباس ملى هستيم. و طرحى را جهت طراحى و عرضه اين لباس به مركز پژوهش هاى مجلس ارائه كرده ايم تا با پشتوانه تحقيقى قوى بررسى شود كه ما آن را با سازمان هاى مربوط در ميان مى گذاريم تا طرح قانونى مناسبى در خصوص طراحى و عرضه لباس در مجلس تهيه شود. نماينده تهران همچنين با اشاره به لباس هاى بومى و محلى استان هاى مختلف مى گويد: اين لباس ها بدون آنكه جلف و بدن نما باشند داراى فرم هاى متنوعى است كه حد شرعى در آن رعايت شده است. وى بدحجابى را يك پديده فرهنگى با منشأ فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى عنوان مى كند و مى افزايد: اگر الگوسازى مناسب صورت گيرد و لباس هايى كه بر اساس مدهاى داخلى طراحى شده با قيمت مناسب به بازار عرضه شود، با روحيه ديندارى ملت ما، قطعاً از مدهاى متنوع داخلى استقبال خواهد شد. اما اظهارنظرهاى مربوط به ضرورت حفظ حجاب زنان در مجلس از نقطه نظرهاى متفاوتى صورت مى گيرد و به نظر مى رسد كه تلاش و نگرانى بعضى از اعضا بيش از آنكه به برآوردن نياز جامعه به جامه ايرانى به عنوان يكى از پديده هاى برجسته فرهنگى بپردازد، تنها به تعيين قانون حجاب و مبارزه با پديده بدحجابى متمركز شده باشد.
اگرچه اين تلاش ها تا آنجا كه نتواند پايه هاى اساسى خود را به جاى زور و برخورد ستيزه جويانه، بر تلاش براى بازيافتن اين از دست دادگى بنا كند، موفق نخواهد بود. در اين زمينه، فاطمه آليا نماينده تهران درباره تظاهرات انصار حزب الله در پايان مراسم نماز جمعه در ۳۱ شهريور كه در اعتراض به گسترش بدحجابى برپا شده بود، ضمن آنكه از حجاب به عنوان يكى از ضروريات حضور اجتماعى و نه مسأله اى قراردادى ياد مى كند مى افزايد: اين اعتراض را نبايد به كل جامعه تعميم داد بلكه اعتراض آنها به عده اى است كه هنجارشكنى مى كنند و ما با زور و مقابله نمى توانيم با هنجارشكنى مقابله كنيم. اگر چه دستگاه هاى اجرايى بايد با مقوله بدحجابى برخورد كنند و اينكه حل مشكل بدحجابى به اقدامات فرهنگى نياز دارد نبايد موجب شود كه مسؤولان اجرايى با متخلفان بدحجاب برخورد نكنند.
حسين نجابت، عضو ائتلاف آبادگران نيز در خصوص برگزارى اين راهپيمايى در تهران متذكر مى شود كه دستگاه هاى اجرايى بايد با مقوله بدحجابى برخورد قاطع داشته باشند. مينو اصلانى، مسؤول معاونت بانوان نيروى مقاومت بسيج نيز از قانونمند شدن حدود و ثغور حجاب زنان خبر مى دهد. اما از نقطه نظرى متفاوت، زهره آقاجرى، عضو شوراى مركزى جبهه مشاركت با اشاره به سخنان معاونت بانوان نيروى مقاومت بسيج اين پرسش بى پاسخ را مطرح مى كند كه چرا براى مسأله حجاب كه يك مسأله فرهنگى است بايد به سراغ نهادهاى نظامى رفت نه نهادهاى فرهنگى.
رئيس كميسيون امنيت ملى نيز با اشاره به اين نكته كه مبارزه با بدحجابى بايد در دستگاه هاى ذيربط و فرهنگى جامعه و به صورت اساسى صورت بگيرد مى گويد: ما نبايد تنها به پاك كردن صورت مسأله بپردازيم. در اين ميان، كميسيون فرهنگ مجلس نيز مقوله پوشش ملى و مد را در سطحى فراتر از مبارزه همراه با زور و بخشنامه عليه پديده بدحجابى مورد توجه قرار مى دهد. رئيس اين كميسيون با اشاره به اينكه بايد لذت نماد ايرانى را به مردم بچشانيم مى گويد: با بخشنامه، بگير و ببند و برخوردهاى فيزيكى نمى شود با پديده بدحجابى برخورد كرد. نماينده تهران همچنين با تأكيد بر اين نكته كه در طراحى لباس ملى بايد تمام نشانه هاى تاريخى و ملى مورد توجه قرار گيرد تا بتواند محتوا و جوهر ايرانى بودن را تداعى كند، مى گويد:
تمام لباس ها مى توانند يك ريسمان مشترك براى وحدت باشند. وى مى افزايد: رسانه هاى جمعى از جمله صدا و سيما مى توانند از طريق نمايش هاى مختلف، موضوع لباس ملى را به يك هنجار تبديل كنند تا به اين طريق به نمادهاى تاريخى و ملى كه از آنها غفلت شده بار ديگر توجه شود. به گفته رئيس كميسيون فرهنگى مجلس، قرار نيست لباس ملى يك شكل و استفاده از آن هم اجبارى باشد بلكه در مراسم خاص مى تواند نشانگر هويت ايرانى افراد حاضر در آن مراسم باشد.

افروغ مى افزايد: نماد به عنوان لايه ظاهرى يك جامعه بايد معرف لايه هاى زيرين آن جامعه باشد درحالى كه از اين نماد هم در پوشش ملى، هم در معمارى و موسيقى سنتى ما نيز غفلت شده كه در اين زمينه انتقاد به تمامى نهادها و سازمان هاى فرهنگى وارد است. وى مى گويد: چرا نمى توانيم خودمان در كشور مد ارائه كنيم. وظيفه وزارت ارشاد، سازمان تبليغات اسلامى و ساير سازمان هاى فرهنگى است كه در ارائه مد پيشگام شوند تا هركس از هر جا كه خواست الگو براى مد نگيرد.
زنان ما در طول تاريخ همواره داراى حجاب بوده اند. ما در پوشش آنها شاهد سربندهايى از حرير و ابريشم بوده ايم كه در واقع جزيى از لباس آنها و عامل زيبايى و متانت زنان بوده است كه اين شكل از حجاب نيز در طول زمان، از صورت ابتدايى خود بيرون آمده و به سبك و سياقى نمودار شده كه هيچ نشانى از بانوى ايرانى مسلمان را در آن نمى توان يافت. لاله افتخارى، نماينده تهران، طى سخنانى در اين خصوص گفته است: در مورد طرح پوشش زنان، خواستار پوششى هستيم كه حافظ منافع اين قشر باشد و نگاه جنسيتى را از بين ببرد.
به گفته وى پوشش زنان بايد مناسب و به روز باشد. فاطمه آجرلو، سخنگوى فراكسيون زنان نيز دلايل مختلفى از جمله نا آگاهى، تنوع طلبى و عناد را در مسأله بد حجابى مؤثر مى داند و معتقد است كه بايد با تعريفى كارآمد از انواع پوشش ها و رنگ هاى مورد تأييد اسلام و متناسب با روح جوانان، حس تنوع طلبى آنها را ارضا كنيم. اين در حالى است كه هنوز هم براساس تصور غالب اركان جامعه، مذهب به نوعى باغم آميخته شده است و اين طرز تلقى، به انتخاب رنگ لباس نيز تسرى يافته، تا آنجا كه هنوز هم باوجود همه تغييرات، انتخاب رنگهاى شاد در جامعه ما زننده تلقى مى شود.در اين ميان رسانه هاى تصويرى نيز اگر چه مى توانند مؤثر ترين جايگاه براى نمايش طرح، رنگ و زيبايى اصيل و ماندگار لباس ايرانى ـ اسلامى و همچنين تغيير فرهنگ بيگانه خواهى باشند، ولى به علت عدم توجه دست اندركارانشان و با دورى جستن از اين سنت ها، از هم گسيختگى كنونى را دامن مى زنند.
كارشناسان طراحى لباس نيز كه نقش اجتماعى اغلب آنها به فعاليت در حوزه تلويزيون و سينما محدود مى شود، گويى هنوز نياز به جهت دادن صحيح و اصولى به گرايش مد، موافق با فرهنگ ايرانى ـ اسلامى را در پيرامون خويش احساس نكرده اند و در طراحيهاى خود جاپاى غربيها گذاشته اند. در اين آشفته بازار بى هويتى اما اگر كسى بخواهد، نگاهى به بازمانده هاى هنرى ايران زمين بيندازد و در كنار نو آورى در پوشش نسل جديد، اصالت چشمگير لباس ايرانى را نيز از ياد نبرد، تلاشش به روياندن گياهى مى ماند، درجايى كه نه خاك مناسبى مى توان سراغ داشت و نه باغبانى دلسوز. مهلازمانى، از طراحانى است كه تلاش بى وقفه خود را براى روياندن اين گياه، از چندى پيش با انتشار مجلاتى در زمينه طراحى لباس ملى، مدرن ايرانى براى زنان آغاز كرده است.
وى كه حدود ۲۸ جلد كتاب نيز در رابطه با تاريخ ادوارى لباس ايرانى در دست تهيه دارد مى گويد: يك ايرانى بايد لباس ايرانى بپوشد. وى علت گرايش جوانان به ماهواره و غرب را عدم حركت فرهنگى در جامعه و سكوت اسف بار مسؤولين و بى توجهى شان به از دست دادن گذشته عنوان مى كند و مى گويد: اگر حركتى قرار است انجام شود بدون شك بايد از مسؤولين آغاز شود.چرا كه نسل نو نياز به حركت و خلاقيت دارد. اما تلاشهاى ۱۱ ساله او در زمينه نوين سازى لباسهاى ملى ايرانى هنوز نتوانسته است جايى براى عرضه بيابد چرا كه به گفته وى اين كار از عهده يك فرد يا تعداد كمى از افراد ممكن نيست و گروههاى مختلفى بايد نسبت به اين موضوع احساس نياز داشته باشند.
وى در خصوص پيروى از مد بااشاره به سخنرانى مقام معظم رهبرى در بين دانشجويان همدان در زمينه مدگرايى مى گويد: اگر همه مسؤولين مى توانستند مانند رهبر انقلاب اين نگاه دلسوزانه را به قضيه داشته باشند شايد بسيارى از مشكلات ما در زمينه الگوى لباس اسلامى حل مى شد. اما اين مدگرايى تا آنجا پيش رفته، كه پوشش اسلامى زنان ما را نيز از ديگر كشورهاى اسلامى كپى گرفته است.
زمانى در اين زمينه مى گويد: حجابى كه در حال حاضر به عنوان يكى از پوشش هاى مرسوم ما رايج است اصلاً ريشه ايرانى ندارد. در تمامى كشورها از جمله هند، پاكستان، مالزى، آفريقا و... زنان لباس ملى خودشان را به تن دارند اما زنان ما پوششى دارند كه مال خودشان نيست. ما بيش از هر كشورى در دنيا داراى تمدن لباس هستيم. در حدود ۴ هزار و دويست سال پيش ما داراى لباس بوده ايم پس چرا بايد از الگوهاى خارجى استفاده كنيم؟ وى ادامه مى دهد: هر لباسى بارعايت اصول اخلاقى، اجتماعى و مذهبى بايد مطابق با زمان خود پيش برود و اغلب طرحهايى كه من براى چادر ارائه كرده ام مى تواند آنها را به اين پوشش اسلامى علاقه مند كند. به نظر مى رسد اين برخورد نا آگاهانه با فرهنگ غرب، از دل آموزه هاى مانيز سربرآورده است. زمانى دراين زمينه مى گويد: متأسفانه اين خانه از پاى بست ويران است.
ما ايرانى هستيم ولى در دانشگاه به طراحان ما لباس فرنگى ياد مى دهند. اين دانشجويان هيچكدام روى لباس ملى ايرانى كار نكرده اند. مسلماً طراحى لباسى متناسب با فرهنگ ما كارسختى است. من چندى پيش ، درنشستى كه بين ۵۰ طراح اروپايى درايتاليا برگزار شد، به آنها گفتم كه اگر شما توانستيد لباس اسلامى پوشيده را درنهايت زيبايى طراحى كنيد، مى توانيد به كار خود بباليد. چرا كه طراحى لباس عريان كار ساده اى است. وى ادامه مى دهد: اين حركت با وجود شرايط سختى ازقبيل نداشتن صنعت نساجى وهمچنين پشتيبانى مسؤولين ، كار ما را از نظر كميت تنها به ارائه لباس به چندين سازمان خاص محدود مى كند درحالى كه تمام مردم ايران بايد لباس ايرانى بپوشند. ما درحال حاضر محلى براى ارائه اين كارها نداريم وتازمانى كه توليد انبوه صورت نگيرد، قيمت ها پايين نخواهد آمد.
من از همه بانوان ومسؤولين مملكتى وكليه مدرسين حوزه علميه قم مى خواهم كه درنمايشهاى زنده لباس ملى ـ نوين اسلامى، شركت كنند تا علاوه برمشاهده تحقيق وپژوهش طراحان براى احيا ومدرنيزه كردن لباسهاى ملى ـ اسلامى براى كاربردى كردن آن درجامعه، با همفكرى وهمدلى خود ما را دراين راه يارى كنند. بروز اين تفكر درسرزمينى كه با وجود فرهنگى درخشان، هنوز به آزمونى درزمينه جامعه پردازى و طراحى لباس دست نيافته ، بدون شك درصورت حمايت دولتمردان مى تواند پايه استوار ميراث گذشته را از نو بنا كند. اما درپس اين همه جنجال وهياهو، چقدر نياز به اين هويت از دست رفته را درون خود احساس كرده ايم. زيرا همواره آنكه بر مى خيزد، درتقلاى برآوردن نيازى است كه رهايش نمى كند. و زن ايرانى امروز مى انديشد كه اگر مطالعه ونمايش تطور لباس يك ملت، جدا از سير تاريخى ودرك زيبايى وتنوع، ازنظر فهم عادات ورسوم آن ملت نيز شايان توجه است، كودكان آينده او چگونه خواهند توانست، ازميان اين همه گوناگونى نا آشنا، شليته بلند وچين دار وقباى فراخ مادرانشان را باز شناسند. آنها كه براى افتتاحيه خياط خانه زينت آمده بودند ، همگى از فرنگ رفته هايى بودند كه بامد لباس آشنايى داشتند.
او نام تمام لباس هاى ايرانى را از روى فصول سال يا گل ها انتخاب كرده بود. حالا لباس هاى او از مرز ۶۰ سالگى هم گذشته اند. ۶۰ سال زمان براى فراموشى واز دست دادگى...

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837