از آن جا كه مصرف مواد مخدر در بين نوجوانان نيز در حال افزايش است ، براى مقابله با اين بحران بايد از روش ها و تكنيك هاى آموزشى مختلفى كه در اين زمينه در سطح مدارس و آموزشگاه ها تجربه شده اند ، استفاده كرد . تاثيرى كه خانواده ، مدرسه و اجتماع بر بچه ها مى گذارند، بسيار متغير وگوناگون است. دانش آموزان از طريق والدين، مربيان، دوستان و هم كلاسى هاى شان با خيلى از مسائل و مشكلات جامعه آشنا مى شوند . در اين رهگذر ، اگر راهنمايى ها ، هدايت ها و آموزش هاى لازم براى رويارويى با بحران هاى مختلف اجتماعى را نياموخته باشند ، ممكن است در دام اين آسيب ها و كجروى ها بيفتند . هر چند مدارس ما ، به تنهايى نمى توانند تمامى مشكلات و نابسامانى هاى اجتماع را در خصوص آموزش و پرورش دانش آموزان حل كنند ، اما مى توانند گام هاى موثرى در زمينه آموزش و آگاهى آنان براى رويارويى با پيامدها و عواقب سوء اين آسيب ها و انحرافات ، و از جمله مصرف انواع سيگارها ، قرص هاى نشاط آور ، الكل و مواد مخدر بردارند . براى ساختن مدارسى سالم و ايمن در برابر مواد مخدر ، همه اقشار جامعه بايد تلاش و همكارى كنند . خانواده ها ، مدارس ، نهادهاى آموزشى- تربيتى و تمامى گروه هايى كه هدف شان ايجاد مراكزى سالم براى پرورش و تربيت كودكان و نوجوانان است . آنان بايد برنامه ريزى منظم ، مستمر و هدفمندى را كه حول يك محور مهم ، يعنى آگاه سازى نسل جوان درباره مسائل و مشكلات عديده اجتماعى است ، تدوين كنند .هر مدرسه اى بايد به تنهايى با سازمان ها و مراكزى كه به نوعى در جهت اطلاع بخشى به نوجوانان فعاليت مى كنند ، در تماس باشد و حاصل تجارب خود را طى گزارش هاى خبرى ، به آگاهى ساير مديران و معاونان آموزشى برساند . با بررسى راهكارها و شيوه هاى گوناگونى كه براى حل مسئله اعتياد و مصرف مواد مخدر و البته آگاه سازى دانش آموزان اعمال شده است ، مى توان اصول و مبنايى براى آموزش و فعاليت هاى موثر در اين زمينه طراحى نمود . مثلاً ، مدير آموزشگاهى ترجيح مى دهد براى آگاه سازى دانش آموزانش از اثرات سوءمصرف مواد مخدر ، پزشك و كارشناسى را كه در اين زمينه تجارب زيادى دارد ، دعوت كند تا براى آنها سخنرانى نمايد ، و يا مدير ديگر ترجيح مى دهد از كارشناس و متخصصى كه سوء رفتارهاى اجتماعى منبعث از اعتياد را بررسى مى كند ، دعوت به سخنرانى كند و يا مدير ديگرى ترجيح مى دهد براى مقابله با وجود هر گونه مواد مخدرى در مدرسه ، با استفاده از كمك دانش آموزان ، طرح «پليس- مدرسه» را اجرا نمايد . در هر صورت ، هدف از برنامه هاى آموزشى بايد بيان حقايق ، تاكيد بر شيوه هاى غلط زندگى معتادان و آموزش هاى مقابله با مصرف مواد مخدر (آموزش مهارت زندگى ، آموزش تصميم گيرى و مسئوليت پذيرى ، تقويت عزت نفس و ...) باشد . كليه آموزش هايى كه در جهت مبارزه با مواد مخدر در مدارس تدوين مى شوند ، بايد مسئولانه باشد و ديدگاه هاى روشن و شفافى درباره مصرف مواد مخدر به دانش آموزان ارائه دهد . به همين منظور راهكارها و توصيه هاى بى شمارى در اين زمينه به واحدهاى آموزشى ارائه مى شود؛ از جمله : ۱- ايمن سازى مدرسه به عنوان هدف اول آموزش و پرورش ۲- همكارى و مشاركت اولياى دانش آموزان و ساير شهروندان مسئول و كاردان ۳- تشكيل گروه هاى خوديارى در مدارس ايمن سازى مدارس ، مسئوليت مشتركى است كه نياز به تشكيل گروه هاى مختلفى در زمينه هاى علمى- پژوهشى- فرهنگى دارد . اعضاى اين گروه ها بايد شامل مديران ، مربيان ، متخصصان ، آموزگاران ، دانش آموزان ، مسئولان تربيتى و نهادهاى فرهنگى باشند و هريك از آنها نقش موثرى در پاكسازى مدارس به عهده بگيرند . ۴- تعامل و برقرارى ارتباط با ديگر مديران و ، معاونان و كاركنان مدارس ۵- هماهنگى بين مديران ، برنامه ريزان كادر پزشكى در اين بين مديران ، معاونان و برنامه ريزان اصلى مدارس نقش مهمى در برقرارى ارتباط بين اولياى دانش آموزان و نهادهاى علمى- پژوهشى بر عهده دارند . آنها مى توانند طى جلساتى كه با اعضاى انجمن ها و مدارس مى گذارند از مشاوران پزشكى ، روانشناسان و مددكاران اجتماعى دعوت كنند تا درباره شيوه هاى پيشگيرى از اعتياد ، سخنرانى ها و مجامعى ترتيب دهند و ماحصل تلاش هاى شان را طى دفترچه ها و بروشورهايى در اختيار كادر آموزشى ، دانش آموزان و اولياى آنها قرار دهند . اقداماتى كه دولت و مراجع ذى صلاح عليه اعتياد و قانون شكنى اعمال مى كنند ، بسيار سودمند و كارساز است ، اما نقش آگاهى دهنده آن به عهده سازمان ها و نهادهايى است كه وظيفه بالا بردن فرهنگ و سواد جوانان را به عهده دارند . بايد به آنها ياد داد كه چگونه در مقابل وسوسه هاى دوستان و افراد نابابى كه آنها را تشويق به مصرف مواد مى كنند ، بايستند و از خود مقاومت نشان دهند . از آن جايى كه عادات بد و ناپسند مى توانند آغازى زودهنگام براى شروع داشته باشند ، آموزش هاى والدين و مسئولان مدارس نيز بايد زودهنگام و قبل از آغاز هر گونه انحراف اخلاقى و يا آلوده شدن نوجوان به انواع سيگارها ، قرص ها و مخدرها شروع شود . متاسفانه امروزه ، پراكندگى و در دسترس بودن آسان اين مواد براى جوانان عاملى براى تشديد بحران اعتياد و امكان انحطاط و ابتلاى آنان مى شود . آمارهايى كه هر روزه درباره اعتياد جوانان منتشر مى شود ، پدر و مادرها ، آموزگاران ، مديران مدارس و ... را به فكر وا مى دارد كه شايد جوان بعدى ، فرزند آنها و يا يكى از نزديكان آنها باشد . پژوهش هاى مختلفى نشان مى دهند ، بسيارى از نوجوانان و جوانانى كه شروع به استفاده از مواد مخدر كرده اند ، دور از انتظار والدين شان بوده است و آنها اصلاً باور نمى كردند كه فرزندشان آلوده شده باشد . اگر ما فكر كنيم كه علاقه و تمايل به مصرف مواد مخدر از جوانى آغاز مى شود ، اشتباه است ، زيرا بچه هاى ۱۲- ۱۰ ساله هم از طريق والدين ، رسانه ها ، جامعه و ... با اين معضل اجتماعى آشنا مى شوند و اطلاعات گوناگونى درباره آن كسب مى كنند . به همين منظور آموزش هايى كه جهت اطلاع رسانى به نوجوانان در نظر گرفته مى شوند ، بايد متناسب با سن و ميزان درك آنها از خطرات و پيامدهاى مصرف مواد مخدر تنظيم شود . به طور نمونه ، براى كودكان ۹- ۷ ساله ، آموزش ها بايد حول «تاثير دارو در درمان» باشد. براى كودكان ۱۲-۱۰ ساله ، آموزش ها بايد «حول ضررها و آسيب هاى ناشى از مصرف سيگار ، الكل و مواد مخدر بر بدن» باشد . براى نوجوانان ۱۶- ۱۳ ساله ، آموزش ها بايد حول «تاثيرات سوء انواع سيگارها و مواد مخدر بر بدن ، و آسيب پذير شدن فرد هنگام ابتلا به انواع بيمارى ها» باشد . براى نوجوانان ۱۹- ۱۷ ساله ، آموزش ها بايد حول خطراتى ناشى از مصرف الكل ، انواع سيگارها و مخدرها ، گرايش هاى رفتارى ناشى از مصرف مواد ، انحرافات و كجروى هاى اجتماعى ، بزهكارى ها و .... باشد . تمامى نوجوانان به دانسته هايى احتياج دارند كه قدرت مقابله و تصميم گيرى آنها را در مقابل مصرف مواد مخدر بالا ببرد .
|