تحقيق كار سختى است. پيدا كردن منابع، مطالعه آنها، يادداشت بردارى و استنتاج، علاقه و پشتكار زيادى مى طلبد. تازه اين در شرايطى است كه محقق به سهولت به منابع زيادى دسترسى داشته باشد؛ اگرنه اگر قرار باشد كه او بيشتر وقتش را براى پيدا كردن منابع در كتابخانه هاى دانشگاه ها سرگردان شود و يا از طريق اينترنت نتواند به مقالات كامل دست پيدا كند، كار تحقيق حتى به كارى توانفرسا تبديل مى شود. از زمانى كه اينترنت گسترش پيدا كرده، كتابخانه ها مفهوم گذشته شان را از دست داده اند و ديگر كتابخانه ها تنها محلى براى گردآورى نسخه كتاب ها نيستند. هرچند كه اين كاركرد هنوز اهميت خودش را حفظ كرده است. بلكه مراجعه كنندگان به كتابخانه ها علاوه بر كتاب هاى چاپى، لازم است كه به كتابخانه هاى آنلاين نيز دسترسى داشته باشند. اين موضوع براى كتابخانه هاى دانشگاهى اهميت به مراتب بيشترى دارد. حالا محققى را تصور كنيد كه به كتابخانه دانشگاهى مراجعه مى كند. منظور، كتابخانه اى از شمار كتابخانه هاى معتبرترين دانشگاه هاى دولتى كشور است. وى پس از مراجعه مى بيند كه كتابخانه دانشگاه كتاب مرجع مهمى را ندارد و يا اين كتاب مرجع قديمى شده است. اگر خوش شانس باشد و كتاب مرجع چاپى موردنظرش را پيدا كند، مى بيند كه صفحه مهمى كنده شده و يا اين صفحه بشدت كثيف و يا تاخورده است. او در مسير تحقيقاتش كتابخانه دانشگاهى را پيدا مى كند كه مجموعه اى از مجلات علمى مرجع را خريدارى مى كند. ولى وقتى به سراغ آنها مى رود مى بيند كه اين مجلات پاره پاره شده اند و نسخه هاى مجلات بدون ترتيب، سر و ته و قر و قاطى چيده شده اند و روى آنها خاك نشسته است. وقتى مى خواهد از طريق اينترنت كتابخانه دانشگاه هم سايت هاى علمى موردنظرش را باز كند، مأيوس مى شود. چون كتابخانه دانشگاه به دلايلى كه احتمالاً از مهم ترين آنها نپرداختن پول است، امكان دسترسى به سايت هاى مرجع را براى محققان و دانشجويان فراهم نكرده است. يك دانشجوى دانشگاه تهران كه تز دكترايش را مى نويسد، مى گويد: «مقالاتى كه از طريق اينترنت دانشگاه پيدا مى كنيم، خلاصه مقالات هستند و كامل نيستند. برخى استادان هم استفاده از خلاصه مقالات را قبول نمى كنند. زمانى سايت خود دانشگاه اين دسته از مقالات را به طور كامل ارائه مى داد، ولى مدتى است كه اين كار را انجام نمى دهد. طبيعى است كه براى انجام كار پژوهشى از دانشگاه انتظار داريم كه مقالات و نشريات جديد را در اختيارمان قرار دهد ولى اين اتفاق نمى افتد و همه به خلاصه مقالات اكتفا مى كنند. در زمينه كتاب هاى مرجع هم مشكلاتى وجود دارد. من براى نوشتن تز دكترايم به كتاب مرجع سال ۲۰۰۷ نياز دارم. در حالى كه كتابخانه دانشگاه چاپ سال ۲۰۰۲ اين كتاب مرجع را دارد!» دكتر محمد يلپانى استاد سابق دانشگاه صنعتى شريف نيز از جمله محققانى است كه در مسير تحقيقاتش با مشكلات زيادى مواجه شده است. وى اين مشكلات را در معتبرترين دانشگاه ها و دانشكده هاى كشور از جمله بخش داروسازى كتابخانه دانشكده علوم دانشگاه تهران، دانشگاه شهيد بهشتى، دانشگاه صنعتى اصفهان و دانشگاه مازندران كه كتاب هاى شيمى و فيزيك آن زمانى زير نظر خودش خريدارى شده مشاهده كرده است.
|