جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  10/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > مقالات عمومي

اختراعاتي كه دنيا را متحول كرد - جان بويد دانلپ ۱
گروه: مقالات عمومي

مرديكه از دوچرخه سواري لذت بزرگي ساخت

آليرلند ناحيه عجيبي است، از طرفي اهالي خود را بدورترين نقاط دنيا بمهاجرت ميفرستد بطوريكه ميتوان آيرلنديها را در ميان كليه اقوام جهان پراكنده ديد اما از طرف ديگر از ميان همه ممالك و ملل دنيا نيز مردم مختلف را بسوي خود جلب ميكند چنانكه افراد بيشماري از هر نقطه جهان بآنجا كوچ ميكنند و براي خود تشكيل عائله و زندگي جديدي ميدهند.

ميتوان گفت كه مهاجرت مردم بآيرلند از زمان تحريم مذهب پروتستان در فرانسه يعني سال 1598 رواج يافت زيرا در آن واقعه تاريخي پيروان پروتستانتيسم فرانسه مجبور شدند خانه و زندگي خود را ترك گفته بمحل امن و مناسبي چون آيرلند پناه برند.

ولي رويهم رفته اسكاتلنديها بيش از هر ملت ديگري بآيرلند كوچ كردند. بعضي اوقات دسته هاي يك صنف و يك حرفه از مردم اسكاتلند به آيرلند رفته و در آنجا مستقر گرديدند و صاحب تمول و اهميت بسيار شدند. هنگامي رسيد كه تجارت پارچه و ماهوت آيرلند تقريباً انحصار بازرگانان اسكاتلندي بود. اين مردمان در عين آنكه خصوصيات اخلاقي و مراسم مذهبي خود را دست نخورده مينمودند نسبت بموطن جديد خود نيز كاملاً وفادار بوده تكاليف همشهريگري را بنحو احسن انجام ميدادند.

جان بويد دانلپ نيزيكي از اين مهاجران ميباشد. وي همگي برزگر بودند و از چندين نسل قبل در زمينهاي وسيع ما بين شهرهاي آيروين و كيلمارناك بزراعت روزگار گذرانده بودند. جان پسر سالم و خوش بنيه اي نبود، در نتيجه والدينش تصميم گرفتند كه بعوض كارهاي سنگين رعيتي او را بدرس خواندن وادارند. جان از ابتداء كار استعداد مخصوص از خود نشان داد. گاهي بزندگاني حيوانات و علم طب علاقمند ميشد و زماني ديگر بعلم موسيقي و نواختن ويولون ميپرداخت، ولي بيش از همه چيز ذوق فطري وي متوجه مطالب علمي و ماشين و مكانيك بود.

جان در كار مدرسه پسري زرنگ و موفق بود و در سن نوزده سالگي در شهر اديمبورگ ديپلم خود را در رشته جراحي دامها بدست آورد و در سال 1867 كه 27 سال داشت به آيرلند مهاجرت نمود و در شهر بلفاست بشغل دامپزشكي شروع بكار و امرار معاش كرد. جان بويد دانلپ نيز مانند بسياري از همولاتيهاي خود كه بآيرلند آمده بودند در كار موفق شد. در طول بيست سال خدمت دامپزشكي دانلپ نه فقط به پيشرفت اين علم كمك نمود و اهميت آنرا بمردم فهماند بلكه با معالجه حيوانات مريض و جلوگيري از انتشار ناخوشيها و بهبود دادن بوضع اصطبل ها و بازديد قراء و خانه ها و انبارهاي رعايا و بخصوص استعمال داروهاي جديد و تربيت عده اي كمك دامپزشك خدمات شايان توجهي بعموم اهالي كرد.

در اين ايام بازهم اسب مهمترين وسيله حمل و نقل محسوب ميشد زيرا راه آهن ها هنوز بسيار كم و دور افتاده بود و در سالهاي 1880 اتومبيل هنوز مراحل آزمايش هاي خطرناك خود را ميگذارند غير از اسب يك وسيله حمل و نقل ديگري هم يافت ميشد و آن دوچرخه بود.

اختراع سه چرخه و دوچرخه پائي توسط يكنفر آهنگر اسكاتلندي بنام كرك پاتريك مك ميلان در همان سال تولد جان بويد دانلپ و در نزديكي زادگاه وي انجام شد. چرخ عقب اين دوچرخه ها با ركابي بحركت درميآمد و چرخ جلو متصل بدسته فرمان و مخصوص پيچ خوردن و تغيير مسير بود. در 1842 مك ميلان اقدام باولين مسافرت با دوچرخه نمود و از دهكده خود تا شهر گلاسكو يعني مسافت هفتاد و چند ميل را در مدت دو روز پيمود. هنوز يك ربع قرن معطلي داشت تا فكر نصب كردن ماشين محركي روي دوچرخه عملي گردد.

بايد دانست كه پيشقدمان فن دوچرخه سواري ميبايستي قبل از همه چيز مردمي بسيار نيرومند و پر طاقت باشند چونكه مسافرت با دوچرخه بدون فنربندي و با قاب چرخهاي چوبي و آهني در جاده هاي ناهموار و سنگي آن زمان كاري بسيار دشوار و خسته كننده بود. استعمال قشري لاستيك تو پر ( قنبلاستيك) بدور چرخها بعدها عملي گرديد و تازه آنهم پيشرفت ناقابلي بود.

در سن چهل و هفت سالگي هنوز جان بويد دانلپ سوار دوچرخه نشده بود و در آنوقت كارخانه دوچرخه سازي در آيرلند داير نگرديده بود. جان دانلپ هميشه با يك درشكه يك اسبه بملاقات مرضاي خود ميرفت و با وجود آنكه درشكه اش فنربندي داشت هرگاه چرخهاي آن به دست انداز يا قلوه سنگي بر ميخورد تكان سختي بوي وارد ميآمد.

دانلپ علاوه بر مغزي متجسس و زيرك صاحب پسري دهساله بنام جاني بود. دنياي امروز يكي از اختراعات مهم خود را مديون دو عامل مذكور ميباشد.

جاني كوچك و سه چرخه اش

دانلپ از ابتداي جواني درباره وسايل نقليه فكر كرده و همواره متوجه بود كه در اثر وضع بد جاده هاي سنگلاخ آنزمان تا چه حد نيروي محركه آلات نقليه اتلاف شده و حركت آنها بطيء و ناراحت ميگرديد. وي هميشه در اين انديشه بود كه از انتقال تكانهاي چرخ به بدنه آلت نقليه جلوگيري كند و براي عملي ساختن اين منظور بطرق مختلف متوسل شد.

در ابتداء فكر كرد پره هاي ما بين محور چرخ و ميله مركزي آنرا قابل ارتجاع بسازد، بعداً تصميم گرفت كه با بكار بردن انواع فنرهاي لوله اي وصاف از تكان و ارتعاش ماشين بكاهد ولي بالاخره باين نتيجه رسيد كه بايد اين عيب و علت را از سرچشمه اش يعني محل اصطكاك چر خ با جاده جلوگيري نمود. در طي سالهاي طولاني كه دانلپ بجديت تمام مشغول انجام وظايف دامپزشكي خويش بود ناچار فرصت كافي براي تحقيق و آزمايش در اين زمينه نداشت و چون در 47 سالگي متقاعد شد موقعيت مناسبي يافت كه نظريات سابق خود را بمورد عمل در آورد.

جاني پسر دهساله اش نيز با اصرار و الحاح بچگانه خود او را در اينراه كمك كرد. حالا دانلپ باين فكر افتاده بود كه لوله لاستيكي محكمي را پر از هواي متراكم ساخته بدور چرخ قرار دهد. اين راه حل كه امروزه بسيار ساده و پيش پا افتاده است در سال 1887 فكري كاملاً بديع و غير عادي مينمود.

گرچه يكنفر مخترع انگليسي بنام رابرت تامسون در 1845 راجع به « چرخ بادي» ( چنانكه خود نام نهاده) آزمايشهائي كرده بود ولي در آنزمان بعلت عدم احتياج كسي بآن توجهي نكرده و بزودي موضوع « چرخ بادي» دستخوش فراموشي گرديده بود.

در روزگار دانلپ آلات نقليه بيشتري مورد استفاده عمومي قرار گرفته دوچرخه نيز پا بعرصه وجود گذازده بود. اگر بوسيله صحيحي اختراع چرخ تكميل ميگرديد طبعاً مورد استعمال آن فوق العاده زياد ميشد و در كار آلات نقليه انقلابي بوجود مياورد. شايد همان دوچرخه سنگين و ناراحت بزودي در همه جاي جهان مرسوم ترين و سبكترين وسيله حمل و نقل ميگرديد.

دانلپ در دفتر ياد بود خود راجع باولين تجربه اش چنين مينويسد: « يك صفحه گرد چوبي بقطر 16 اينچ ساختم. سپس باورقه لاستيكي بكلفتي 32/1 اينچ لوله محكمي درست كرده دهانه نازكي براي باد كردن بر آن نصب نمودم و با تلمبه توپ فوتبال جاني آنرا پر باد ساختم و دهانه آنرا مثل توپ فوتبال محكم بستم. بعد لوله لاستيكي را كه پر از هواي متراكم بود بدور چرخ چوبي متصل نمودم و براي آزمايش حاضر شدم. جاني پسرم و معاون كارگاه شاهد بودند. اول يكي از چرخهاي سه چرخه پسرم را كه لاستيك تو پر داشت با تمام قوت روي زمين غلتاندم كه مسافت سه چهارم فاصله ما با ديوار مقابلمان را طي كرد و بزمين افتاد. آنگاه نوبت بچرخ جديدم رسيد.

وقتي اين چرخ را كه سنگين تر از اولي هم بود با همان فشار غلتاندم به نرمي و سرعت تمام طول حيات را طي كرد و بفشار بديوار مقابل خورد و جستني كرده بزمين افتاد. ديگر پس از آن از دست جاني رهائي نداشتم. هر روز بمن اصرار مي كرد كه در كارم عجله كنم و هرچه زودتر لاستيك بادي را تكميل سازم تا وي بتواند در مسابقه از دوچرخه هاي رفقايش سبقت گيرد. جاني پسر قوي و محكمي بود و به تكانهاي سه چرخه اش اهميتي نميداد ولي هر روز شكايت مي كرد كه سرعت سه چرخه خيلي كم است و هر چه سعي ميكند در راه مدرسه زودتر از ميان جمعيت و وسايط نقليه عبور كند موفق نميگردد.» در حقيقت اصرار و ياد آوري مكرر جاني سبب تشويق و تحريك دانلپ بود بطوريكه براي عملي ساختن نقشه خود در زمستان 1887 جداً دست بكار شد.

ابتدا با چوب نارون دو حلقه محكم هريك بقطر سه پا ساخت. بعد دو لوله مجوف لاستيكي باندازه چرخهاي تهيه نمود و دو انتهاي هر يك را مسدود كرد و دهانه نازكي براي باد كردن بر آنها نصب نمود و دور لوله ها را ابتداء با يك لا پارچه كرباسي و سپس با يك ورقه لاستيك نازك محكم پوشاند و لاستيكها را پر باد نموده بدور چرخهاي چوبي نصب كرد و بالاخره چرخهاي حاصله را بجاي دوچرخ عقب سه چرخه جاني وصل نمود. كار در شب 28 فوريه 1888 با تمام رسيد.

جاني كه تحمل نداشت تا فرارسيدن صبح منتظر بماند شبانه در ساعت 10 سوار سه چرخه شد و مدت يكساعت با خوشحالي و رضايت تمام بگردش در اطراف پرداخت و وقتي نزد پدر مراجعت كرد بوي گفت كه هيچ خيال نميكرد روزي بتواند با سه چرخه اش آنقدر سريع و راحت حركت كند. جاني يقين داشت كه ديگر هيچكدام از رفقايش قادر بمسابقه دادن با وي نخواهند بود و در سواري همه ايشانرا چون گرد پشت سر خواهد گذارد. اما دانلپ نگراني ديگري داشت وبا خود ميانديشيد كه آيا دوام چرخهاي لاستيكي تا چه اندازه خواهد بود. موضوع مهم براي وي اين بود كه استعمال چرخ لاستيكي جديد در وسائط نقليه سنگين با اشكالات تازه اي مواجه نشود و قدرت و دوام كافي داشته باشد. صبح روز بعد اول كار دانلپ اين بود كه لاستيك هاي سه چرخه جاني را بررسي نمايد. هيچكدام زخمي و سائيده نشده بود.

   قسمت بعد
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837