انواع اختلالات خواب
گروه: روانشناسي عمومي
نویسنده: اما بيلى/ ع. فخرياسرى

•نشانگان خوردن شبانه بيماران سه يا چهار بار در طول شب بيدار مى شوند و احساس مى كنند كه مجبورند چيزى بخورند. الگوى ترشح هورمونى اين افراد غيرعادى است.
سطوح بالاى كورتيزول كه هورمون استرس محسوب مى شود، افزايش كمتر از حد طبيعى ملاتونين به هنگام شب و سطوح پايين لپتين كه هورمون مهار كننده اشتهاست. به عقيده يكى از كارشناسان الويس پريسلى از اين بيمارى رنج مى برد.
•ناركولپسى (حمله خواب) در اين بيمارى خواب همراه با حركات سريع چشم و شل شدگى عضلانى حاصل از آن- تكه تكه شده و فرد بيدار مى شود. عامل شروع كننده حملات بيمارى اغلب هيجانات هستند. از هر ۲ هزار نفر يك تن مبتلا به اين بيمارى است. به نظر مى رسد بيمارى ناشى از سطوح نازل يك مولكول مغزى موسوم به هيپوكرتين باشد.
•توقف تنفس هنگام خواب اين بيمارى كه در اثر مسدود شدن مجارى هوايى بالايى در حين خواب پيش مى آيد درست مثل آن است كه مرتب سرتان را به زير آب فرو مى بريد. نهايتاً بيمار تا حدى از خواب مى پرد و قدرى هوا مى بلعد ولى مجدداً مجراى هوايى بسته مى شوند. تصور مى شود چهار درصد مردم دچار اين بيمارى اند (درست به اندازه آسم) و محتمل ترين علت آن چاقى است.

چگونه بايد خوابيد
آدم ها هر روز كمتر مى خوابند و مشكل روز به روز دارد بزرگ تر مى شود. دكتر كلوديو استامپى رئيس مركز پژوهش ها در خواب و هوشيارى در انستيتو پژوهش هاى زمان _ زيستى در بوستون ماساچوست در اين مورد توضيح مى دهد.
•فكر مى كنيد نياز ما به خواب در روز چقدر است؟
متوسط ۵/۷ ساعت در روز؛ ولى بين افراد تفاوت هاى بسيارى وجود دارد از شش ساعت در روز گرفته تا نه ساعت. هر شخص داراى يك هسته مركزى خواب و يك خواب انتخابى است. به طور طبيعى بايد هر دو مورد را به طور كامل رعايت كنيم ولى در موقعيت هاى ويژه كافى است ۷۵ درصد زمان معمول را بخوابيم تا بتوانيم تقريباً به طور طبيعى كار كنيم. من نياز دارم كه ۵/۶ ساعت در روز بخوابم ولى با ۵ ساعت خواب در روز مى توانم هم وظايفم را به خوبى انجام دهم، ولى حتماً بايد بعدازظهر لااقل ۲۰ دقيقه چرت بزنم. در غير اين صورت لازم خواهد بود دو ساعت بيشتر در شب بخوابم.
•آيا تصور مى كنيد خواب بعدازظهر يك ميل طبيعى است؟
بله، تصور من اين است كه همه ما دو مرحله اى هستيم. يك فرضيه درباره اين كه چرا بعدازظهرها از هوشيارى كمترى برخورداريم، برمى گردد به منشأ و اصل ما. ما اصلاً آفريقايى هستيم كه در آنجا در وسط روز هوا بسيار داغ است. در چنين هواى داغى هوشيارى و فعال بودن جايى ندارد. به طبيعت نگاه كنيد؛ در اين جا بيشتر فعاليت ها هنگام طلوع خورشيد و به ويژه غروب خورشيد رخ مى دهند. يك دوره طبيعى آرامش هم در وسط روز وجود دارد كه مختص انسان نيست بلكه شامل حال بيشتر حيوانات مى شود. ما با شهرى شدن اين عادت را ترك كرده ايم.
•آيا اين مشكلى براى ما محسوب مى شود؟
بله، زندگى كه ما مى كنيم ما را وامى دارد از ريتم هاى طبيعى خويش دور شويم. با انقلاب صنعتى و اختراع حباب روشنايى، تغيير چشمگيرى در نحوه ساماندهى جامعه به وجود آمد. امروزه عامل جديدى وارد ميدان شده به نام جهانى شدن. پيش از اين مشكل خستگى مبتلا به كارگران يقه آبى بود كه ناچار بودند مسافت زيادى را تا محل كار خود طى كنند. امروزه هر چه بيشتر يقه سفيد هايى را مى بينيم كه مجبورند دائماً پايش كنند كه سر هر ساعت در دنيا چه خبر است. لذا تصور من اين است كه مردم هر روز كم خواب تر مى شوند و مشكل روز به روز بزرگ تر مى شود. يك سوم مرگ و مير هاى ناشى از تصادفات در بزرگراه ها در ايالات متحده به خاطر خوابيدن راننده در پشت فرمان است. حوادث صنعتى بزرگ جهان مثل چرنوبيل، اكسون والدز و غيره عنصرى از خستگى را در خود داشتند. اگر كسى خسته باشد، بيشتر اشتباه مى كند و گاهى اين اشتباهات عواقب دهشتبارى به دنبال دارند.
•چه كار مى توانيم بكنيم.
راه حل مشكل در سطح فرهنگى است. متاسفانه وقت زيادى مى خواهد و بايد فهرست بالابلندى از حوادث تهيه كنيم ولى برخى از شركت ها در ايالات متحده و اروپا از هم اكنون اتاق هايى را براى چرت زدن و خواب كوتاه اختصاص داده اند، زيرا اين واقعيت را دريافته اند كه خوابيدن در طول روز ميزان بهره ورى كارمند را افزايش مى دهد. بنابراين اوضاع دارد آهسته آهسته تغيير مى كند.