مكتبهاي پيش از سقراط
گروه: مكاتب فلسفي

فلاسفه اين دوره درباره مادة المواد اين جهان و تئوري معرفت ؛ نظريه هاي گوناگون ابراز كرده اند كه بطور خلاصه به هركدام اشاره ميشود.

الف- مكتب طالس ملطي


1-طالس(638-548 ق.د)مادةالمواد را آب ميدانست.

2-انكسيماندر (610-546 ق.م)مادةالمواد را چيز مشخص ومعلومي نمي دانست وميگفت كه امري لايتناهي است كه سراي كائنات را فرا گرفته است. وي مانند لامارك عقيده به تحول و تكامل داشت.

3-انكسيمن (588-525 ق.م) همه چيز را هوا مي پنداشت.

ب- مكتب فيثاغوري :


پايه گذار مكتب فيثاغورس(580-500 ق-م)است كه عدد را مادةالمواد ميدانست.

ج-فلسفه ديالكتيك :


كه در راس اين فلسفه هراكليك (تولد در حدود 544ق.م) يا فيلسوف گريان قرار دارد كه او يك فيلسوف مادي وحدت وجودي است و به عقيده او ذات الهي به صورت هاي محدود مادي در مي آيد و ماده ي دائما متغير هم داراي ذات الهي است.

د- مكتب الئائي :


پارمنيد(قرن پنجم ق.م)كه به پدر ماترياليست معروف شده است وسقراط افتخار ميكرد كه شاگرد اوست،از حكما نخستين اين مكتب است. اين دانشمند نظر خود را از مطالعات كيهاني بر گرفت و به بررسي در مجردات و ايده ها پرداخت.

فلسفه اين حكيم بر انكار اصل تغيير حركت مبتني است. او عقيده دارد وجود يكي و غير قابل تقسيم است و اگر چه در ظاهر متغير به نظر ميرسد اما در باطن هرگز تغيير نميكند.

ه- مكتب پلوراليسم :


فلاسفه اين مكتب عقيده داشتند كه در آغاز چهار عنصر با هم مخلوط و به صورت يك كره بودند(همه چيز داخل هم بود) خاك ،هوا ،آتش،و آب يعني عناصر در هم مخلوط و وحدتي كامل حكمفرما بود. آنوقت ((كين))آمد وميان عناصر تفرقه افكند از آن موقع جنگ بين مهر و كين آغاز شد. مؤسس اين مكتب امپدوكل ميباشد (483-432ق.م)

و - اتميسم :


نظريه عناصر اتمي را لئوسي پي (500-440 ق.م) سر و صورت داد ودموكريت يا ذيمقراطيس (460-370 ق.م) تكميلش كرد . اتميست ها كه ادامه دهندگان مكتب الئائي هستند جهان و همه اجسام را مركب از اجسام كوچك و بيشمار داراي ابعاد وليكن تجزيه ناپذير ميدانند و معتقدند كه ذرات همه يك جنس هستند و تفاوت آنها وتنوع اجسام همانا از اختلاف شكل و اندازه وضع ذرات آنها نسبت به يكديگرست.

وجود ذرات ابدي و به يك حركت مستدير دائمي كه جزء ذات انهاست متحرك هستند. اين ذرات در جهان ملاء را تشكيل مي دهند و جنبش آن ها در خلاء است و بنا بر اين سرارسر جهان از خلاء و ملاء صورت گرفته است . ارواح و ارباب انواع نيز از ذرات مركب هستند وليكن ذرات آنها كوچكتر و پر حركت تر از ذرات اجسام ميباشد.

كسمو لوژيست ها با نشان دادن امتياز موجود بين علم تجربي و عقل به پيدايش علم معرفت كمك كردند و براي پيدايش منطق راه را هموار ساخته در علوم طبيعي و فيزيكي قدمهاي بلند برداشتند.مخصوصا خدمتهاي آنان در تكميل و توسعه رياضيات،علم معرفت الحيات،هيات، طب ؛زمين شناسي و ژئولوژي قابل توجه است. آنان اين تفاوت را بر فيلسوفان بعدي خود داشتند كه معتقد به بقاي روح نبودند و انسان را اشرف خلق شدگان نمي دانستند.