آشغالدوني
گروه: نقد و ادبيات
نویسنده: كارولينا ماريا دژزوس
منبع: حسين مقدم

با كارولينا ماريا دژزوس پا به يكي از حلبي آبادهاي برزيل مي گذاريم. راهنماي ما زني سياه پوست و چهل و چهار ساله است كه با سه فرزند قد و نيم قدش در اين منطقه پست( فوالا) از ابر شهر سائو پائولو زندگي مي كند. اينجا مكاني است كه پست مانده ها- آشغال ها و كثافاتي كه دنياي صنعتي و متمدن قي مي كند را در آن مي ريزند و نگهداري مي كنند:

از پس مانده غذا گرفته تا انسانهاي مطرود جامعه شهر نشيني. اين ساكنان دنياي فراموشي در يكديگر مي لولند و از يكديگر تغذيه مي كنند تا روزي كه از پاي در آيند و تا آن لحظه موعود، نبردي سنگين، روزانه و ترسناك را تجربه مي كنند، نبردي براي بقا جنگي كه در يك طرفش انسانهايي رنجور و كودكاني لاغر اندام و سگهايي كه تنها پوستي بر استخوان دارند، ايستاده اند و در سوي ديگرش ثروتمندان- قدرتمندان و سياستمداران و از همه بدتر هيولاهاي گرسنگي و بيماري و تنهايي!! نبردي نابرابر با نتيجه اي از پيش معلوم، هر چند هيچ يك از جنگاوران اين نبرد مهيب ميدان را خالي نمي كنند و تا آخرين نفس به مبارزه ادامه مي دهند زيرا كسي كه در بزم رقص شركت مي كند بايد برقصد و اين مبارزه رقص اين آدمهاي مطرود و فراموش شده است، رقص عجيب و دهشتناك، رقص از جنس مرگ!

با كارولينا ماريا دژزوس در اين نبردها شركت مي كنيم، قهرمانان اساطيري و دلاورانشان را مي شناسيم و شهامت و شجاعتشان را به وضوح مي بينيم؛ قهرماناني كه بدون زره و سلاح به هيولاهاي گرسنه يا بيماري حمله مي برند و زره فولاديشان را( كه از ياس و هراس ساخته شده) مي شكافند، قهرماناني كه مانند فرشته ها مبارزه مي كنند و همانند غولهاي اساطيري مي رزمند، گرچه فنا ناپذير نيستند و در اين جنگ نا برابر جانشان را از دست مي دهند اما اين مرگ چيزي از عظمت و اعتبارشان نمي كاهد، هيچ كس گريزي از مرگ ندارد تاريخ گواهي مي دهد كه حتي آشيل روئين تن يونانيان در نبرد تراوا از پاي در آمد! آنچه نام اين جنگاوران را جاويد مي سازد شجاعت و شهامتشان است گواينكه قهر مانان نبرد حلبي آباد ها در اينجا نيز مطرود و مظلوم واقع مي شدند و نامشان از تاريخ حذف مي شود!

با كارولينا ماريا دژزوس دنياي حلبي آباد و رنگ هايشان را مي شناسيم، دنيايي كه در تسخير رنگ هاي سياه و زرد است، سياهي بدبختي ها و تيره روزيها و زردي گرسنگي! بله به نظر كارولينا كه گرسنگي را درك كرده، گرسنگي زرد رنگ است، وقتي ما گرسنه هستيم همه چيز را به رنگ زرد مي بينيم و فقط بعد از اطعام است كه سبزي درختان و آبي آسمان بجاي خود باز مي گردند: داستان از روز تولد دختر كارولينا آغاز مي شود، روزي كه كارولينا حتي يك پول سياه هم نداشت تا براي دختر خردسالش كفشي نو بخرد.

پس از آن ، حوادث زندگي نويسنده و همسايگانش ، فقر و فلاكتشان كه از حد تصور خارج است ، دعواها ،فحاشيها كتك كاريهايشان و البته سيلي از حوادث ريز و درشت غير قابل پيش بيني يكي پس از ديگري روايت مي شود. سبك نوشتار ساده و صميمي و همانند ياداشتهاي روزانه است. راهنماي ما با اين كتاب فرياد ناشي از عصيان و درماندگيش را به گوش جهان خارج مي رساند. با اين كتاب همانند كليدي درهاي اين دنيا ي مطرود و فراموش شده و كثيف را( آشغالدوني يا حلبي آباد) به روي ساكنان شهرها و ابر شهرهاي متمدن مي گشايد.

طراحان، مبلغان و پيامبران جهان صنعتي را با حقايق زشت و دردناك جهان مطلوبشان آشنا مي كند و وعده ها- خطابه ها و آرزوهاي شور آفرينشان را به چالش مي طلبد .

موج صنعتي شدن، كه آلوين تافلر آن را موج دوم از مراحل تكامل بشري خواند، همراه با خودش تنها رفاه- ثروت- توليد انبوه و تكنولوژي به ار مغان نياورد بلكه فساد ها- تباييها و زشتيهاي فراواني آفريد كه حلبي آباد هاي داستان ما يكي از مظاهر آن است و از جمله مي توان به فرهنگ امپرياليستي و غارت جوامع جهان سوم ، رشد و فراگير شدن بزرگترين و مخوف ترين نظام هاي استبدادي تاريخ بشري( فاشيسم آلمان يا حزب كمونيست اتحاد جماهير شوروي )-فاشيسم و آلودگيهاي وسيع طبيعت ، اشاره كرد.

آيا بايد اين حقايق را نديده گرفت و اين فرياد ها را نشنيد؟ به راستي تاوان ثروت بيشتر و صنعتي شدن و يا هر تكامل ديگري اين چنين سنگين و ترسناك است؟ بشر امروزي كه در آستانه دنياي جديد ( انقلاب الكترونيك و جامعه شبكه اي) قرار گرفته است بايد چشمش را بر اين حقايق بگشايد تا در جهان جديدي كه مي سازد آن را ريشه كن سازد، بايد اين فرياد هاي اعتراف را بشنود تا زخم و عفونت هاي جامعه مدرن امروزي اش را در يابد، و آنها را درمان كند.

اين كتاب پيامي جهاني براي بشر امروز به همراه دارد، زيرا حلبي آباد هاي فراواني در شرق و غرب يا شمال و جنوب كره خاكي ما وجود دارد، همه يك شكل و همانند . اين كتاب نمايش پاشنه آشيل تمدن صنعتي است ، زخم ها و دردهايي كه اين نظام عظيم را در پاي در آورد راه را بر موج سوم تاريخ بشريت هموار ساخت. براي التيام اين زخم ها و دردها بايد آن را شناخت، رو در رو به مصافش رفت و درمانش كرد، نظام آينده نيز براي بشر خالي از درد و رنج نخواهد بود ولي مي توان اندكي از شدتش كاست.

اين تنها در گرو شناخت ما از ضعفهاي حال و گذشته ماست. پس زنده باد كارولينا ماريا دژزوس كه گنجينه اي عظيم از اين حقايق تلخ را به ما بخشيد !