گزیده قابوس نامه و سیاست نامه

گزیده قابوس نامه و سیاست نامه

نویسنده: عنصرالمعالی کیکاوس ابن اسکندر - خواجه نظام الملک ابو علی حسن بن علی بن اسحاق طوسی
به کوشش: اسماعیل تاج بخش , پدیده رضایی
ناشر: جامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 254
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

آگاه باش ای پسر که هیچ چیز نیست از بودنی و نابودنی و شاید بود که آن شناخته مردم نگشت چنان که اوست، جز آفریدگار جل جلاله که شناخت را در او راه نیست و جز او همه شناخته گشت، چه شناسنده خدای آن گه باشی که ناشناس شوی و مثال شناخته چون منقوش است و شناسنده نقاش و گمان نقش، تا در منقوش(قبول) نقش، نباشد هیچ نقاش بروی نقش نکند، نبینی که چون موم نقش پذیرتر از سنگ است از موم مهر سازند و از سنگ نسازند....

قابوس‌نامه کتابی است پندی در آیین زندگی، تألیف امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وُشمگیر بن زیار است .  در قابوس‌نامه با بازتاب پندنامه‌ها و اندرزهای ایران باستان، اهمیت سخن، اهمیت خرد و تأکید بر اعتدال روبه‌رو می‌شویم. نام قابوس‌نامه از نام مؤلف که در تواریخ به نام قابوس دوم معروف است، گرفته شده است. وی این کتاب را به نام فرزندش گیلان‌شاه  نوشته، به این قصد که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد و همچنین به منظور تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده‌است. سبک نگارش کتاب نثر مُرسَل یا همان نثر ساده و بی‌پیرایه معمولِ قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری به سبک بلعمی و بیهقی است.نویسنده قابوس نامه خود از پادشاهان سلسله آل زیار بود واصل این خاندان از استان گیلان بودند.

سیاست‌نامه یا سیرالملوک، کتابی است به زبان فارسی در آیین فرمانروایی و کشورداری و اخلاق و سیاست پادشاهان پیشین، نوشته خواجه نظام‌الملک طوسی. این کتاب از آثار مهم نثر فارسی در قرن پنجم هجری است. سبک نگارش کتاب ساده و روشن و خالی از تصنع از تکلف است، و از شاهکارهای زبان فارسی به شمار می‌آید.

محتوای این کتاب به فره ایزدی، سیاست‌مداری و محافظه‌کاری به عنوان راهکار و تدبیر امور باور دارد. نظام‌الملک نگارش کتاب را به فرمان ملکشاه سلجوقی آغاز کرد و در دوره سلطنت محمد بن ملکشاه به پایان رسانید. قطعه‌های گوناگون کتاب که از منابع مختلف گردآوری شده، شامل اندرزهای نویسنده، منقولات از قرآن و احادیث و گفته‌های مشاهیر، حکایت‌هایی در باره شاهان و وزیران و امیران است، و برخی حکایت‌های بلند آن دارای مکررات و حشو و زوائد است.

فهرست

• در شناخت ایزد تعالی
• در آفرینش و ستایش پیغامبرعلیه السلام
• در سپاس داشتن از خداوند نعمت برتوان و ناگزیر
• در فزونی طاعت از راه توانش
• در شناختن حق مادر و پدر
• در پیری و جوانی
• و...