نیمه غایب

نیمه ی غایب

نویسنده: حسین سناپور
ناشر: چشمه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 324
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1387 _ 1380 - دوره چاپ: 14 _ 8

مروری بر کتاب

دستمايه رمان «نيمه غايب» زندگي پنج تن از نسل جوان و جواني پشت سر گذاشته امروز، در دانشگاه و ميانه كشاكش‌هاي سال‌هاي دهه شصت است. به خاطر قرار گرفتن در اين موقعيت تاريخي است كه عشق براي آنان نه فقط مواجهه با تنگناهاي بيروني، كه رودررو شدن با درون و گذشته خود نيز هست.آنها چه در خانواده‌اي سنتي تهراني بزرگ شده باشند يا در باغ‌‌ها و شاليزارهاي شمال، در خيابان‌هاي نيويورك غريبه‌گي را تجربه كرده باشند، يا معلق ميان دوست داشتن‌‌ها در سفر مدام بوده باشند و يا حتي اگر كودكي‌هايشان را خود مادري كرده باشند، همگي سرگشته جست‌وجوي نيمه غايب خويشند.

رمان نیمه ی غایب در سویه ای واقع گرایانه، روایت کنش های درونی و بیرونی شخصیت های سرگشته ای است که در پی هویتی نامعلوم درنوسان اند. گذشته کابوسی هولناک، آینده ابهامی بزرگ و حال رویایی دست نیافتی است. نویسنده احساس نیرومند خود را نسبت به واقعیتِ محض وملموس کنار می گذارد و در اساس واقعیت نظام اجتماعی و ضرورت دگراندیشی و تحول را به خواننده عرضه می کند.

شخصیت ها در دنیایی رها شده اند که هیچ چیز علت هیچ چیز دیگر نیست. «گدایی که شیشه را با لته ی کهنه اش پاک می کند، گدا نیست و پسربچه ای که کاغذهای روی دستش را وسط چهارراه ها می گرداند روزنامه فروش نیست ...» (ص ۱۹۹) در سیر گذر زمان سرگذشت پنج شخصیت، با ترس ها و تمنیات، احساسات و عواطف خاص خود، در برهه ای پرتنش از تاریخ کشورمان (دهه ی شصت) به هم پیوند می خورد. ساختار رمان در پنج بخش تحت عنوان: مراسم تشییع، مراسم خواستگاری، مراسم قربان، معارفه و وصل پیکربندی می شود و شخصیت ها هربار به کمک روایت دیگرگونه ای از رویدادها معرفی می شوند. و حضور روایت های مختلف از یک واقعه ی واحد باعث شکسته شدن اقتدار روایت و کلام خود محوریگانه می شود.

کلیت رمان در بخش اول تبیین می شود و اندیشه ی مرکزی آن - دیدگاه فمینیستی نویسنده - در پاره ی میانی متن (مراسم قربان) در هیأتی نمادین و اسطوره ای رخ می نماید. در واقع رمان با بیان کلیت طرح دربخش اول (مراسم تشییع) با قیاسی منطقی به جزء می رسد. رمان به تمامی، عناصر یک دسیسه ی نیرومند عاشقانه را بالقوه حمل می کند و با طرحی عام که از درون جنبه های مکرر زندگی گرفته شده است، دستمایه ی نویسنده می شود تا از خلال آن، نگرش خاص خود را نسبت به روح زمان، شخصیت ها و ... بیان کند. و این طرح چیزی نیست جز همان که: دوجوان دلباخته ی هم اند ولی عشق آنها کمتر به دلیل موانع بیرونی و در وجه غالب به سبب کشمکش های درونی آن ها هیچ وقت صورت واقع نمی پذیرد.

رمان دارای مکان زمانمند است که توسط زمان ماجرا مشخص می شود. زمان متراکم و فشرده می شود درحالی که مکان گسترش می یابد و در حرکت زمان و درونمایه و تاریخ غرق می شود. نشانه های زمان درمکان آشکارمی شوند و مکان نیز به نوبه ی خود بر اساس زمان مشاهده و سنجیده می شود. سیرحرکت داستان از حال به گذشته است و روال خطی داستان به این طریق شکسته می شود و نویسنده به ضرورت گزینش روایت غیرخطی، باید خواننده را خرده خرده در جریان رویدادها و کنش های عناصرداستان قراردهد. ولی یکباره با تمهیدی ناآشنا کلیت رمان را در بخش مراسم تشییع  ـ آغازداستان ـ عرضه می کند و پیوسته دربخش های دیگر به بازنمایی و تاکید رویدادهای اشاره شده، به تفصیل می پردازد.

جوايزي كه اين كتاب برنده شده است

جایزه ی مهرگان به عنوان بهترین رمان ۱۳۷۸