اين ضرب المثل كه در اصطلاح عوام سر كيسه كردن هم گفته مي شود در معني و مفهوم استعاره اي كنايه از اين است كه تمام موجودي و مايملك كسي را از او گرفته باشند .
امروزه اين اصطلاح در محيط قمار خانه و قمار بازي بيشتر مصطلح است و به افرادي كه تمام موجودي را باخته باشند اصطلاحا مي گويند:« فلاني را سر كيسه كردند. البته در مورد افراد ساده لوح هم كه بر اثر زبان بازي اشخاص دغلباز و فريبكار همه چيز را از دست بدهند اين ضرب المثل از باب استشهاد و تمثيل به كار برده مي شود.
در ادوار گذشته كه وسايل نظافت و آرايش و پيرايش تا اين اندازه موجود نبود اكثرا كيسه كشي و سر تراشي در ضمن حمام مي شد يعني دلاك حمام بدوا سر حمام گيرنده را كلا يا بعضأ مي تراشيد. آن گاه وي را كيسه مي كشيد و صابون ميزد تا موي اضافي و چركهاي بدن به كلي زدوده شود و شستشوي كامل به عمل آيد زيرا در عرف عقايد گذشتگان اصطلاح سر وكيسه كردن شستشوي كامل تلقي مي شد و هر كس اين دو كار را توامأ انجام مي داد آن چنان پاك و پاكيزه ميشد كه به زعم خودش تا يك هفته احتياج به تجديد نظافت و پاكيزگي نداشت.
اگر چه امروز عمل سر و كيسه كردن در تمام شهرها و غالب روستاهاي ايران مورد استعمال ندارد ولي معني استعاره اي آن باقي مانده است و مخصوصا در اصطلاحات عاميانه رواج كامل دارد.
|