|
حقه بازي در اصطلاح مجازي به معني تردستي و شعبده بازي و طراري آمده و حقه باز كسي است كه تردست و شعبده باز و فريبنده و مكار و بامبولباز باشد . چون ريشه حقيقي و مورد استعمال آن دانسته شود معني و مفهوم مجازي آن به دست خواهد آمد .
حقه كه به عقيده علامه دهخدا تحريفي از اوقيه و وقيه است ظرف كوچك و مدوري است كه سابقاً بيشتر از چوب يا عاج شاخته مي شد و در آن الماس و لعل و مرواريد و داروهاو معاجين و عطريات مي نهادند و در سفر و حضر مورد استفاده قرار مي دادند .
حقه فايده ديگري هم داشت و آن اينكه افراد تردست و شعبده باز در بساط معركه گيري ضمن شيرينكاري چيزي را در زير حقه مي نهادند و چون حقه را برمي داشتند آن شي ء بر جاي نبود و گاهي چيز ديگر به جاي آن شي ء از درون حقه بيرون مي آوردند و يا به شكل ديگر :
« چندين مهره كوچك را در زير حقه سرنگون مخفي كنند و با تردستي و چابكي گاهي تمام مهره را در زير يك حقه و گاهي هر يك را در زير حقه هاي علي حده جمع مي نمودند .» امروزه هم بساط حقه بازي در همان مايه ولي به صورت بهتر و مدرن در گوشه و كنارجهان و ايران معمول است و مخصوصاً در كافه ها از حقه بازها و اين گونه حقه بازيها براي جلب مشتري استفاده مي كنند .
بدون شك ريشه اصلي و اساسي ضرب المثل حقه بازي از اين نوع تردستي و بازي با حقه سرچشمه گرفته است كه در تداول عوام فارسي زبانان افراد نيرنگباز و محيل و مكار را به حقه بازي تشبيه و تمثيل مي كنند .
|
