جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  10/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > ضرب المثل

گوش خواباندن
گروه: ضرب المثل

عبارت بالا مجازاً به معني و مفهوم منتهز و مترصد فرصت بودن است تا افراد دورانديش و مال انديش با استفاده از موقع و فرصت به منظور دست يابند و مقصد و مقصود حاصل آيد. آنچه نگارنده را به تأمل واداشت كه عبارت بالا بايد ريشه تاريخي داشته باشد واژه گوش و خوابانيدن گوش است كه ظاهراً هيچ گونه مناسبت و ارتباطي با منتهز و مترصد فرصت بودن و استفاده از موقع ندارد. سرانجام پس از بررسي و پي جويي به اين نتيجه رسيد كه اين ضرب المثل هم چون ساير امثال و حكم معمول و مصطلح ريشه تاريخي دارد و نقش اصلي را در اين عبارت همان گوش بازي مي كند تا فرصت مغتنم از دست نرود و علاج واقعه قبل از وقوع بشود.

در قرون و اعصار قديمه كه وسايل موتوري و سلاح گرم و آتشين هنوز اختراع نشده بود سپاهيان بر اسبان تيز تك و راهوار سوار مي شدند و با سلاح هاي سرد از قبيل نيزه و شمشير و تير و كمان ودشنه و خنجر و كارد و كمند و فلاخن و جز اينها در مقابل يكديگر صف آرايي كرده به جنگ و ستيز مي پرداخته اند و غالب و مغلوب وقتي معلوم مي شد ه مغلوبين پشت به دشمن كرده راه هزيمت و فرار گيرند و سپاه غالب تا مسافتي آنان را تعقيب كرده آنچه از سپاه منهزم بر جاي مانده باشد و غنيمت ببرند.

در عهد باستان چه در ايران و چه در ساير ممالك جهان شبيخون زدن و اتخاذ تدابير امنيتي و حيله هاي جنگي كه امروزه به صور و اشكال ديگر منطبق و متناسب با سلاحهاي آتشين خودنمايي مي كند وجودداشت و طرفين متخاصمين هر كدام كه مغزهاي متفكر و فرماندهي لايق و كارآزموده داشته اند با استفاده از آن تدابير و حيله ها بر سپاه دشمن غلبه مي كردند.

دو نوع از تدابير امنيتي تحت عناوين آب زير كاه و نعل وارونه در همين قسمت ازسايت آمده كه بالمناسبه نقل شده است. تدبير امنيتي ديگر موضوع گوش خواباندن عنوان اين مقالت است كه ريشه تاريخي آن في الجمله شرح داده مي شود: در محاربات قديم وقتي كه فرمانده يكي از سپاهيان متخاصم لازم مي ديد از محل و موضع دشمن آگاهي حاصل كند و مخصوصاً هنگام شب كه اردو زده و سربازان و دواب همه در خواب خوش غنوده بودند كاملاً هوشيار باشد كه دشمن از تاريكي شب استفاده نكند و با سواران خويش بر او و اردوي بي سلاحش شبيخون نزند از افراد تيزهوش و تيزگوشي كه در اردو داشت استفاده مي كرد. به اين ترتيب كه افراد مزبور در مسير جاده دشمن روي زمين دراز مي كشيدند و گوش راست يا چپشان را بر روي زمين مي چسباندند و دقيقاً گوش مي كردند.

قوه سامعه و شنوايي اين افراد به قدري تيز بود كه اگر سواران دشمن از چند كيلومتري در حال حركت به سوي آنان بودند صداي سم اسبان را مي شنيدند و از كيفيت و چگونگي زير و بم صداها تعداد تخميني سواران دشمن را كه در چه مسافتي فرمانده سپاه مي رسانيدند. اين عمل تنها درميدانهاي جنگ انجام نمي گرفت بلكه سربازان قلاع نظامي نيز از اين گونه افراد تيزگوش در قلعه ها داشتند كه عنداللزوم خارج از چهار ديوار قلعه در مسير جاده هاي مورد نظر كه احتمال يورش دشمن مي رفت به نوبت گوش مي خوابانيدند و اعمال و اطوار دشمنان و هر جمعيت و كارواني را كه به سوي قلعه مي آمد مراقبت مي كردند تا غافلگير نشوند و مورد تعرض ومحاصره دشمن قرار نگيرند.

همچنين سابقاً مقنياني بودند كه با گوش خواباندن جاري بودن صداي آب را در اعماق زمين مي شنيدند و نخستين كلنگ مادر چاه را همان جا مي زدند. در واقع همان عملي را كه امروزه رادار در مورد هواپيماهاي دشمن از لحاظ تعداد و مسير و سرعت حركت هواپيماها انجام مي دهد افراد تيزگوش قديم تعرض و شبيخون دشمن از راه دور را به وسيله گوش خوابانيدن و گوش فرا دادن تشخيص مي دادند و به حالت آماده باش در مي آمدند.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837