ريش و قيچي به دست كسي سپردن
گروه: ضرب المثل

اين عبارت مثلي موقعي به كار مي رود كه طرف مقابل از هر جهت مورد اعتماد و اطمينان كامل باشد صداقت و امانتش در انجام عمل به مثابه ريشه و قيچي است كه صاحب ريش را به منظور آرايش و نه از بيخ تراشيدن به دست سلماني آرايشگر بسپارد.

معلوم نيست كه اهميت و حرمت محاسن از چه تاريخ مورد توجه قرار گرفته است ولي اين نكته روشن است كه حرمتش به پايه اي رسيده بود كه «يك تار مو از آن بيشتر از صد قباله و بنچاق و هزاران ضامن و متعهد كار مي كرد و مثل ريش گرو گذاشتن از آن ايام به خاطر مانده كه يك تار موي ريش گرو مي گذاشتند و در مقابل، هر قدر پول و جنس كه مي خواستند به قرض يا به نسيه مي بردند و عجيب آنكه سفته و برات و چك در عهد ما واخواست مي گردد، نكول مي شود و برمي گردد ولي براي تارمويي از ريش نه واخواستي در كار بود، نه نكولي و نه برگشتي.»

اگر ملاحظه مي شود كه در دنياي امروز ريش را قدر و منزلتي نيست و همه روزه آن را به دست تيغ و ماشينهاي ريش تراشي مي سپارند و ريشه ريش را از بيخ برمي كنند در قرون و اعصار گذشته مخصوصاً بعد از اسلام و با توجه به دستور و فرمان پيغمبر اكرم (ص) كه فرمودند: « ريشها را بلند و سبيلها را كوتاه كنيد.» براي صاحب ريش هيچ بلا و مصيبتي بالاتر از اين نبود كه كسي از باب دشمني يا مطايبه ريشش را به زور بتراشد و او را از حليه محاسن كه زينت مردان بخصوص افراد مؤمن و متقي شناخته مي شد محروم دارد. اگر از غصه دق نمي كرد مسلماً از عامل عمل انتقام وحشتناكي مي گرفت و اي بسا كه سرها بر سر ريش به باد فنا و نيستي مي رفت زيرا وقتي كه يك تار موي ريش تا آن اندازه اوج و اعتبار داشته باشد كه به گرو گذاشته شود بديهي است قدر و منزلت تمامي و همگي محاسن را چه پايه و مايه خواهد بود.