جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  10/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > گزارشات

مثبت و منفي اينترنت در ايران

گروه: گزارشات
نویسنده: حميد ضيايى پرور

شايد هيچ پديده ديگرى در طول سال هاى اخير به اندازه اينترنت در ايران رشد نداشته است. افزايش تصاعدى ضريب نفوذ اينترنت در ايران و در كنار آن افزايش تعداد سايت ها، وبلاگ ها و پايگاه هاى اطلاع رسانى روى اين شبكه جهانى، نيازمند بررسى هاى جامعه شناسى از منظر آسيب هاى فردى و اجتماعى است.به راستى چرا با وجود تنها ۶‎/۷ ميليون كاربر ايرانى اينترنت، ايرانى ها رتبه سوم وبلاگ هاى جهان را كسب كرده اند؟ چرا شبكه هاى دوست يابى به سرعت در ميان جوانان ايرانى محبوب شده و ايرانى ها رتبه سوم را در اين شبكه ها كسب كردند؟كاربران ايرانى به دنبال چه چيزى در اينترنت هستند؟ تأثيرات و پيامدهاى سياسى، امنيتى، اجتماعى و فرهنگى اينترنت در ايران چيست؟اين پژوهش در پى يافتن پاسخ هاى اين سؤالات است.

سرويس هاى اينترنت

اينترنت چندين سرويس اساسى در اختيار مردم قرار داده است كه عبارتند از: پست الكترونيكى، چت، وب، وبلاگ، يوزنت، فروم و تلنت، اما هر روزه سرويس هاى جديدى ابداع مى شود كه مشخصات بخش هايى از هر يك از سرويس هاى فوق را دارند. درواقع سرويس هاى جديد از تركيب خصوصيات سرويس هاى بنيادى اينترنت به وجود مى آيند. سرويسى مانند Orkut، مخلوطى از وب، چت، پست الكترونيك و فروم است، Podcasting يا راديوبلاگ اينترنتى ويژگى هاى مشترك راديو و وبلاگ را در فضاى اينترنت داراست. وبلاگ ها خود به شاخه هايى همچون Soundblog، Photoblog، وبلاگ گروهى و Textblog تقسيم مى شوند. چت انواع تصويرى، گرافيكى، صوتى و متنى دارد.

با اين وجود مفاهيمى همچون آموزش الكترونيكى، بانكدارى الكترونيكى، تجارت الكترونيكى، كسب و كار الكترونيكى، روزنامه نگارى الكترونيكى، روابط عمومى الكترونيكى، دولت الكترونيكى، خدمات الكترونيكى، دانشگاه هاى مجازى، تبليغات الكترونيكى، نظرسنجى اينترنتى، رأى گيرى و انتخابات الكترونيكى، محصولاتى مبتنى بر اينترنت و فناورى اطلاعات هستند كه از تركيبى از سرويس هاى هفت گانه اينترنت براى انجام مأموريت هاى خود استفاده مى كنند.
انقلاب ديجيتالى، تحولات بنيادينى را در زندگى اجتماعى و اقتصادى به وجود آورده است، آن هم با سرعتى نزديك به سرعت نور. ۳۸ سال براى راديو و ۱۳ سال براى تلويزيون طول كشيد تا اين رسانه ها در دسترس ۵۰ ميليون نفر قرار گيرند، اما همين تعداد از انسان ها طى فقط ۴ سال، اينترنت را به خدمت گرفتند.
اينترنت امروزه بيش از هر وسيله ارتباطى ديگرى كه بشر اختراع كرده است، متقاضى دارد. طبق آمارهاى رسمى اعلام شده از سوى وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات، تعداد كاربران اينترنت در ايران در سال ۱۳۸۴ بالغ بر ۶ ميليون نفر بوده است. روند رو به رشد اينترنت در ايران طى سال هاى اخير، توجه به ابعاد مثبت و منفى و چالش هاى سياسى، اجتماعى و امنيتى آن را ضرورى ساخته است.

كاربران ايرانى اينترنت در پى چيستند؟

در زير نتايج يك نمونه مطالعه انجام شده به وسيله مؤسسه نلسون نت ريتينگ بيان مى شود كه اين مطالعه در نوامبر ۲۰۰۴ بر روى كاربران خانگى انجام شده است.
* هر كاربر به طور متوسط در ماه، ۳۰ بار در اينترنت حضور داشته است.
* هر كاربر به طور متوسط در ماه ۶۰ سايت مختلف را ديده است.
* هر كاربر به طور متوسط در ماه يك هزار و ۵۰ صفحه را ديده است.
* هر كاربر به طور متوسط در ماه در هر بار حضور در اينترنت ۳۵ صفحه را بازديد كرده است.
* كامپيوتر كاربر در ماه به طور متوسط ۵‎/۱۵ ساعت به اينترنت اتصال داشته است.
* در هر نشست، هر كاربر به طور متوسط ۵۱ دقيقه در اينترنت حضور داشته است.
.* مدت زمان مشاهده هر صفحه ۴۵ ثانيه بوده است.

قرار گرفتن عباراتى نظير موزيك، چت و كلمات مبتذل در صدر كلمات جست وجو شده، دغدغه كاربران ايرانى را به گونه اى ديگر نشان مى دهد. اين كلمات همچنين نشان مى دهند كه بيشتر وقت كاربران ايرانى در سايت هاى گروه تفريح و سرگرمى سپرى مى شود و بسيارى از آنها جزو سايت هاى زرد هستند. شناسايى اين سايت ها نيز چندان مشكل نيست: سايت هايى پر از لينك در صفحه ورودى كه در چندين چارچوب مختلف دسته بندى شده اند و لينك هاى آنها همگى در صفحه اى جديد باز مى شوند.

با اين اوصاف رايج نبودن كارت هاى اعتبارى در ميان كاربران ايرانى را بايد به فال نيك گرفت، زيرا در صورتى كه براى كاربران امكان پرداخت بر خط فراهم بود، به حتم مبالغ هنگفتى ارز بابت عضويت در سايت هاى مرتبط با موضوعات مورد علاقه كاربران (اغلب تفريح و سرگرمى) از كشور خارج مى شد. چه آمار كلمات انگليسى جست وجو شده و چه آمار كلمات فارسى جست وجو شده و بررسى شود، نتايج اشاره شده به دست مى آيد.

برخى از موضوعات پرطرفدار كاربران ايرانى ، اخبار ايران، نقشه ايران، تاريخ ايران، زنان ايران، انقلاب اسلامى ايران و سينماى ايران بوده است.
۱۱۰ كلمه كليدى جست وجو شده به وسيله كاربران ايرانى فقط در يك ماه از سال ،۲۰۰۴ نشان مى دهد كه بيش از ۳۷ عنوان از آن مربوط به لغات، اصطلاحات و تصاوير مستهجن بوده است. مهم آن است كه ۱۰ عنوان نخست جست وجوى كاربران اينترنتى، همگى به اين ليست تعلق داشته اند و ميزان جست وجوى اين ۳۷ كلمه به نسبت ۷۳ كلمه ديگر به مراتب بيشتر بوده است.

چالش هاى اينترنت در ايران

نگاهى به همين آمار، خود گوياى بسيارى از مسائل است؛ با اين حال مى توان برخى از چالش هاى مختلف اينترنت در ايران را اين چنين دسته بندى كرد:

۱- ابعاد امنيتى - اطلاعاتى

الف- تجمعات و اجتماعات
اينترنت اين ويژگى را داراست كه مى تواند به عاملى براى يكپارچگى گروه ها و برگزارى ميتينگ هاى سياسى تبديل شود.
ب - جاسوسى اينترنتى
در سال ۱۳۸۲ وزير اطلاعات به طور رسمى از دستگيرى دوجاسوس اينترنتى در ايران خبر داده بود. دسترسى آسان به سايت هاى جاسوسى آمريكا و اسرائيل و كشورهاى ديگر، امكان ارسال و دريافت ايميل به هر نقطه از دنيا و غيرقابل كنترل بودن داده هاى مبادله شده در ايران، ضريب انجام جاسوسى از طريق اينترنت را بالا برده است.
ج- انتقال اطلاعات
امروزه با دسترسى به اينترنت امكان انتقال و انتشار هرگونه اطلاعات طبقه بندى شده بر روى اينترنت و يا با استفاده از آن فراهم شده است.
د - جايگزينى رسانه اى
اينترنت در مقابل رسانه هاى رسمى كه Main Stream Media نام دارند به عنوان Alternative Media يا رسانه جايگزين مطرح است. در واقع با وجود اينترنت انحصار سيستم رسانه اى كشور از دست رسانه هاى سنتى خارج شده و خلأ موجود در رسانه هاى رسمى را اين رسانه هاى جايگزين پر مى كنند.
و - كاهش اقتدار سيستم امنيتى و اطلاعاتى
به دليل امكان نشر بدون واهمه و فارغ از امكان شناسايى سيستم امنيتى و اطلاعاتى، اقتدار سنتى خود را در كنترل افكار عمومى و يا اشراف اطلاعاتى معمول از دست داده است. اصل نخست در سيستم هاى امنيتى و اطلاعاتى، پنهانكارى و محرمانگى است و اصل اول در اينترنت انتشار اطلاعات است.
ز - مكانيسم هاى جديد شايعه سازى
بسيارى از سايت هاى خبرى و غيرخبرى با انتشار شايعات و خبرهاى جعلى بر افكار عمومى تأثير مى گذارند، وبلاگ ها هم امكان ديگرى در اين راستا هستند.
ح - آموزش هاى مخرب از جمله تروريسم، مواد مخدر و گروه هاى ضاله
اغلب در هر زمينه اى كه تصورش را بكنيد سايت اينترنتى به زبان فارسى درست شده است و افراد به راحتى امكان آشنايى با هر فرقه و هر فعاليت منفى را كه بخواهند، دارند.

۲- ابعاد اجتماعى

الف - ارتباطات نامتعارف ميان قشر جوان
اينترنت به دليل تسهيل ايجاد روابط دوستانه و عاشقانه با سرعت نور، در زمينه هاى غيراخلاقى بسيار مورد توجه است. اغلب، گسترش روابط غير اخلاقى مجازى در عرصه اينترنت، در جهت روابط غير اخلاقى واقعى صورت مى گيرد. واضح است كه شبكه اينترنت مجال مناسبى براى رشد و توسعه انواع مختلف رفتارهاى غير اخلاقى است. اين پديده يك فضاى مجازى براى فعاليت هاى غير اخلاقى مى آفريند. اينترنت همچنين موجب سهولت خيانت در روابط زناشويى و روابط نامشروع مى شود.
اگر اصول اخلاقى را ناديده بگيريم، خواهيم گفت كه اينترنت چيز خوبى است كه ما را قادر مى سازد به آسانى به دنبال اعمال غير اخلاقى، قماربازى، خريد و فروش و بورس بازى برويم، بدون اين كه مجبور باشيم با انسان هاى مختلف تعامل و برخورد رو در رو داشته باشيم.
روابط غيراخلاقى برخط، به طور معمول برخط باقى نمى ماند و در بسيارى موارد به روابط فيزيكى مى انجامد. البته جذابيت اين مسأله به هيچ وجه قابل انكار نيست. به نظر معقولانه مى رسد كه براى قابليت تغيير رفتارى اينترنت، چند متغير تحريك برانگيز مهيج و نگهدارنده را برشمرد. اين متغيرها عبارتند از: روابط نزديك غير اخلاقى، فقدان كنترل و بازدارندگى، فقدان مسئوليت پذيرى، فقدان محدوديت زمانى و احساس تحت كنترل نبودن.
ب- جرايم رايانه اى و اينترنتى
شايد هك شدن سايت بانك ملى ايران و شبكه شتاب يكى از نخستين نشانه هاى ورود ايران به جامعه اطلاعاتى بوده باشد، با اين حال گسترده بودن تعداد سايت هاى آموزش هك و بالا بردن تعداد هكرها و آمار بالاى سايت هاى هك شده حكايت از رسوخ اين پديده به جامعه دارد. گسترش شبكه هاى مجازى تجارت الكترونيك و آنچه به نام گلد كوئيست و پنتاگون و چند نام ديگر شناخته شده است، آسيب پذيرى ساختار ايران در اين زمينه را نشان مى دهد.
ج - گسست ميان نسلى
اينترنت شكاف ميان نسل ها را عيان تر كرده است. اكنون نه تنها شكاف ميان نسل اول و دوم بلكه شكاف ميان نسل دوم و سوم نيز هويدا شده است و هيچ يك زبان ديگرى را نمى فهمند.
د- انحرافهاى اخلاقى و فردى
كار با اينترنت امكان و ضريب انحراف اخلاقى جوانان را بالا برده است. انزواگرايى و بزرگ پندارى دو نمونه از پيامدهاى منفى در اين زمينه هستند.
و- پنهان سازى هويت (تئورى گوستاولوبون - انبوه خلق)
با امكانات و گزينه هاى فراوانى كه رسانه هاى عمومى از جمله اينترنت در اختيار جوانان مى گذارند آنان به طور دائم با محرك هاى جديد و انواع مختلف رفتار آشنا مى شوند. اين فضا هويت نامشخصى و اغلب متحولى را مى آفريند. به خصوص براى نسلى كه در مقايسه با نسل قبل با محرك هاى فراوانى مواجه است. همچنين از طريق رسانه هاى جمعى، افراد خط مفروض ميان فضاى عمومى و خصوصى را تجديد سازمان مى كنند و اين امكانى است كه جوانان فعالانه از آن استفاده مى نمايند.
هويت واجد ۳ عنصر است. هويت شخصى، فرهنگى و اجتماعى كه هر يك در تكوين هويت فرد نقش مهمى را ايفا مى كند. در مقايسه ها، هويت شخصى كه ويژگى بى همتاى فرد را تشكيل مى دهد، هويت اجتماعى (نقش هاى اجتماعى درونى شده و متنوع) و هويت فردى ( درك و كاربرد نمادهاى فرهنگى) در پيوند با گروه ها و اجتماعات مختلف قرار مى گيرند. اينترنت صحنه فرهنگى و اجتماعى است كه فرد خود را در موقعيت هاى متنوع نقش ها و سبك هاى زندگى قرار مى دهد. در اين فضاى عمومى، مهارت فرهنگى جديدى لازم است تا با تنظيمات نمادين، بتوان بازى كرد.
سايت شخصى نمونه اى روشن است كه چگونه كاربر اينترنت خود را براى مخاطبان جهانى معرفى مى كند. براى بيان افكار، احساسات، علايق و آرا، از متن مناسب، گرافيك، صدا و فيلم استفاده مى شود. ميلر اهميت و پيوندهاى سايت شخصى را يادآور مى شود و مى گويد: به من بگو لينك هايت چيستند تا بگويم كه چه شخصى هستى.

يكى از جنبه هاى اينترنت، ورود بى هويت در آن است. نوجوانان در صحنه اينترنت براى ايفاى هر نقشى، فرصت پيدا مى كنند. البته خصيصه مثبتى در اين كار وجود دارد يعنى مجالى كه براى بروز و ظهور نوجوانان پيدا مى شود. اينترنت فضاى آزاد گلخانه اى را ايجاد مى كند كه معلمان و مراجع قدرت به آن دسترسى ندارند و بر آن تأثير نمى گذارند. امكان خصوصى بودن امور، نكته اى است كه كاربران جوان اينترنت بر آن تأكيد دارند و از سؤال بزرگسالان در مورد نحوه استفاده از اينترنت آشفته مى شوند.
اينترنت به نظر اين جوانان، جانشين فضاى عمومى است. در اين شكل جوانان تجربه هاى بيشتر مى يابند و درباره كنترل و كاربرد اين رسانه جديد داراى اطلاعات مى شوند. اين فضاى جديد به طور عمده از سوى كاربران ساخته مى شود، احساس مشاركت بيشترى به نوجوانان مى دهد. تنها مشكلى كه وجود دارد آن است كه رابطه ميان نسل جوان و بزرگسال در فضاى شبكه اى محو مى شود.

اريكسون معتقد است كه نوجوانان در دوره بلوغ هويت شخصى خود را از طريق كشف وجست وجو بنا مى كنند. بلوغ مرحله اى بحرانى است كه نوجوانان به دنبال كشف ارزش ها و درونى كردن آن مى باشند و اينترنت با حجم نامحدود اطلاعات و ابزارهاى سريع ارتباطى، نوجوانان را با ابزارهاى ديگر ايجاد هويت از طريق جست وجو روبه رو مى كند. با اين وجود بايد بدانيم كه بسيارى از تعاملات موجود در اينترنت مستلزم ارتباط انسانى نيست. پيامدهاى اين تعاملات و حدود جايگزينى تعاملات اينترنتى به جاى تعاملات انسانى هنوز نامعين است.
هـ) ايجاد مطالبات جديد اجتماعى
آشنايى جوانان با سطوح مختلف طبقات اجتماعى، درخواست آنان براى تغيير سطح طبقه اى را افزايش داده و همين امر به ايجاد مطالبات جديد اجتماعى مى انجامد.
ز) تهديد بنيان هاى خانواده
تغيير ارزش ها و هنجارهاى اجتماعى به نوبه خود بنيان هاى خانوادگى را در معرض تهديد قرار مى دهد.
ح) تغيير نقش هاى اجتماعى
پنهان ماندن هويت ها و كنترل ناپذيرى در شبكه، موجب كسب هويت هاى جديد و ايفاى نقش هاى اجتماعى مجازى در شبكه به وسيله افراد مى شود.
ط) اعتياد اينترنتى
توان اعتيادآورنده مواد مخدر، براساس سرعت جذب مواد مزبور به بدن انسان است، اما در مورد اينترنت، اين سرعت و در دسترس بودن آن است كه ايجاد اعتياد مى كند. اگر اين فرضيه درست باشد، پس ما بايد با افزايش سرعت مودم ها و سهولت دسترسى، منتظر سطوح بالاترى از استفاده هاى اعتيادآميز اينترنت باشيم.
قدرت محتواها به عنوان پتانسيل تحريك برانگيزى، مطالبى است كه به صورت برخط مورد مطالعه قرار مى گيرند و مشخص است كه تحريك برانگيزترين محتواها، يعنى محتواهاى جنسى، بيشترين و بالاترين سطوح استفاده در اينترنت را دارا هستند. اين احتمال وجود دارد كه ما با چند زيرمجموعه از اعتياد اينترنتى و سوءاستفاده از اينترنت روبه رو باشيم و اين احتمال قوى هم وجود دارد كه درجاتى از سطوح مشترك ميان اعتياد به اينترنت، اعتياد جنسى، اعتياد به قمار و اعتياد به خريد و مصرف (بريز و بپاش) وجود داشته باشد.
اعتياد به اينترنت مثل هر نوع اعتياد ديگرى صرفنظر از اين كه آن را يك بيمارى روانى به حساب آوريم يا يك معضل اجتماعى، پديده اى است فراگير كه با صدمات روانى اجتماعى، خانوادگى، جسمانى و حتى اقتصادى همراه است. معتادان به اينترنت مانند اغلب انواع معتادان، دچار افت در كاركردهاى فردى و اجتماعى مى شوند. اما فرق اين اعتياد با بقيه اين است كه معتادان اينترنت كمتر احساس گناه مى كنند. اين افراد اغلب جزء افراد باكلاس و بافرهنگ جامعه ما هستند.
اگرچه هنوز معيارى براى تشخيص اعتياد به اينترنت ارائه نشده است اما علائم اين نوع اعتياد را به دو دسته علائم روانى و جسمانى تقسيم كرده اند. علائم روانى عبارتند از: نوعى احساس لذت و رضايت هنگام دسترسى به اينترنت و ناتوانى در متوقف كردن افسردگى و بدخلقى در مواقعى كه دسترسى به اينترنت وجود ندارد و دروغ گفتن به ديگران در مورد ميزان استفاده از اينترنت و ... و علائم جسمى عبارتند از: علائمى كه ناشى از نشستن زياد است (سوزش چشم و سردرد و كمردرد و اضافه وزن و ...) علائمى كه ناشى از غفلت فرد نسبت به خودش است (بى نظمى در غذا خوردن و صرفنظر كردن از بعضى وعده هاى غذايى و توجه نكردن به بهداشت و آراستگى فردى و اختلالات خواب و تغيير در الگوى خواب و ...)

مطالعات نشان مى دهد مردان در اينترنت به دنبال راه هايى براى كسب قدرت و شهوت و همين طور تحقق رؤياهاى جنسى هستند و زنان بيشتر به دنبال گروه هاى دوستى و حمايت و روابط عاشقانه مى باشند.
ى) شكل گيرى خرده فرهنگ هاى مختلف
كاركرد غالب چت هاى اينترنتى در جوانان ايرانى از جنبه هاى فراغتى و سرگرم كننده آن است كه با فاصله زيادى اولويت نخست استفاده كنندگان را تشكيل مى دهد. نتايج تحقيق بيانگر اين است كه فضاى غالب در محيط چت روم هاى مورد مراجعه جوانان، گفت وگوهاى دوستانه جوانان غيرهمجنس است كه با نيت ارضاى كنجكاوى، آشنايى و سرگرمى و گاه ماجراجويى بدان روى مى آورند.
درمجموع، گفت وگوهاى اينترنتى عرصه جديدى را براى گذران فراغت طيف روبه افزايشى از جوانان و شكل گيرى خرده فرهنگ هاى مختلف با زمينه ها و علايق متنوع فراهم ساخته است. اگرچه نگرش غالب به اين «ميدان» جديد و بهره مندى از آن اغلب محدود به آشنايى ها و گفت و گوهاى غير جدى، كنجكاوانه و عادتى است، با اين حال براى اقليتى مجالى را به منظور تأمل در «سياست زندگى»، بازى با هويت و بازانديشى در پروژه انباشت و ابراز هويت فراهم ساخته است. اين اقليت از پتانسيل هاى فضاى مجازى براى تقويت سرمايه هاى سمبليك و فرهنگى خود در برقرارى ارتباط و تنظيم روابط با خويش و اجتماع بلافصل خويش استفاده مى كنند.
در وجه منفى، سرگرمى هاى مجازى علاقه جوانان به مشاركت اجتماعى و فعاليت هاى مدنى را با انگيزه هاى مختلف تحت الشعاع قرار مى دهد و ممكن است بر مهارت هاى اجتماعى آنان در تدارك فراغت هاى گروهى و تفريحات و بازى هاى غير مجازى تأثير منفى بگذارد. همچنين مجاورت طولانى با فضاى مجازى مى تواند به فرهنگ پذيرى يك طرفه و تأثيرپذيرى افراطى از هنجارها و ارزش ها در عرصه هاى مختلف ارتباطى و اجتماعى انجاميده و با تقويت جهان وطنى تعلقات ملى و سنتى كاربران را تحت تأثير قرار دهد.

۳- ابعاد سياسى

الف - ايجاد گروه هاى سياسى مجازى
از طريق اينترنت گروه هاى سياسى خاصى به وجود مى آيند كه فقط بر روى اين شبكه وجود دارند.
ب - اختلال در روند كنترل جريان اطلاع رسانى
رسانه ها و نشريات الكترونيكى فارسى بدون كسب اجازه از حاكميت منتشر شده و روند اطلاع رسانى رسمى را مختل مى كنند.
ج - انتقال مستقيم انديشه ها و ديدگاه هاى جريان هاى معاند به داخل اگر تا ديروز براى انتقال افكار و ديدگاه هاى معاندان نظام به داخل فقط نشريات مكتوب وجود داشت امروزه از طريق اينترنت شامل سايت ها، گروه هاى خبرى، خبرنامه هاى الكترونيك و پالتاك ها و فروم ها امكان انتقال مستقيم انديشه هاى معاندان به داخل وجود دارد.
د - ايجاد گروه هاى فشار و ذى نفوذ مجازى
جمع آورى امضاى الكترونيك به منظور تأكيد بر يك موضوع يا اعمال فشار بر يك نهاد، از كاركردهاى جديد اينترنتى در ايران است. اين گروه هاى سيال مجازى نقش گروه هاى فشار سنتى را در فضاى سايبر ايفا مى كنند.
هـ - كاركردهاى مشروعيتى
از طريق برگزارى رفراندوم هاى اينترنتى و سيستم هاى نظرسنجى اينترنتى، امكان اعطا يا سلب مشروعيت از عملكرد سياسى سيستم فراهم شده است.
و - ايجاد مطالبات جديد سياسى
تراكم ديدگاه ها و مطالبات موجب بيدارى و هوشيارى و افزايش سطح توقعات و مطالبات آنها شده و آشنايى با ساير ديدگاه ها به ايجاد مطالبات جديد سياسى مى انجامد.
ز - دموكراسى ديجيتالى
از مهم ترين آثار پيدايش جامعه اطلاعاتى، شكل گيرى نوع خاصى از دموكراسى است كه دوره هاى پيش از آن مسبوق به چنين سابقه اى نيست. اين دموكراسى كه اكنون به اصطلاح «دموكراسى ديجيتالى» نام گرفته است، در حيطه تأثيرگذارى شبكه اى، انواع ديگر دموكراسى را نيز تحت تأثير قرار داده است. مجموعه گسترده اى از انديشه هاى جديد بر اين باورند كه تحولات اخير در فناورى اطلاعات و ارتباطات از اين توان برخوردارند كه راه جهش هاى عظيم را در عرصه سياست دموكراتيك هموار كنند. در حال حاضر، مفهوم دموكراسى ديجيتال مى تواند به طيف وسيعى از كاربست هاى فناورانه و از جمله «پارلمان هاى مردمى» تلويزيونى و يا «هيأت هاى منصفه شهروندان» اطلاق شود كه از راه پست الكترونيكى به گروه هاى مباحثه الكترونيكى و باجه هاى اطلاعات دسترسى دارند. در اينجا مسأله نخست اين است كه يك «دموكراسى نيرومند» كه بر استفاده گسترده از فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى مبتنى است، به احتمال زياد چه شكلى خواهد داشت؟

دموكراسى نيرومند تعريف جديدى از دموكراسى است كه بر تفاوت خود نسبت به دموكراسى هاى ليبرال و نمايندگى تأكيد دارد. دوم اين كه، تأثيرهاى احتمالى وضع اقتصادى و سياسى بر آن «دموكراسى ديجيتالى» كه ما در عمل به آن دست مى يابيم، چيست؟ سوم اين كه، تجارب جهانى درباره تأثيرهاى كنونى فناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى بر شيوه عمل دموكراتيك فارغ از ادعاها و بيم و اميدهاى رايج چه بوده است؟ چهارم اين كه، چه موانعى بر سر راه تحقق «دموكراسى ديجيتالى» وجود داشته و دارد؟ براى پاسخگويى به اين پرسش ها، مناسب است كه به ويژگى هاى اساسى رسانه هاى دو طرفه كه براى توسعه نوع تازه اى از دموكراسى توانايى دارند، اشاره كينم.

دو طرفه بودن:

كاربران مى توانند با انبوه كاربران ديگر بر اساس دوطرفه بودن ارتباط ها تماس و ارتباط برقرار كنند. شبكه جهانى، مرز هاى دولت - ملت ها مانعى بر سر راه ارتباطات برقرار نمى كنند.

آزادى بيان:

كاربران مى توانند عقايدشان را ابراز كنند و در اين مورد نظارت ها و مميزى ها محدود شده است.

آزادى ايجاد انجمن ها:

كاربران شبكه مى توانند به جامعه ها و تشكيلاتى مجازى بپيوندند كه منافع مشتركى را پيگيرى مى كنند.

توليد و انتشار اطلاعات:

كاربران شبكه ها مى توانند اطلاعات توليد كنند و در اطلاعات سهيم شوند. اين اطلاعات مشمول بررسى و يا تأييد و تصديق رسمى نمى شوند.

به چالش كشيدن دستاوردهاى حرفه اى و رسمى:
اطلاعات دولتى و حرفه اى را مى توان به چالش كشيد.
تضعيف نقش هويت دولت - ملت ها:
كاربران مى توانند هويت هاى جهانى و محلى اختيار كنند.
از آنجا كه دموكراسى فقط رأى دادن و يا تدارك اطلاعات عمومى بهتر براى شهروندان نيست، براى همين همه پرسى هاى الكترونيكى و باجه هاى اطلاعات عمومى نيز شرط كافى براى تأييد موجوديت دموكراسى ديجيتال نيستند. حق تعيين سرنوشت، مشاركت، خودمختارى و اظهارنظر، هسته اصلى دموكراسى را مى سازند. از اين رو، دموكراسى يك فرهنگ سياسى است كه طيف بسيار وسيعى از ساخت ها را براى «خودافزايى» و بيان جمعى متقابل شامل مى شود.

۴. ابعاد بين المللى

الف- ورود بازيگران جديد به عرصه مناسبات بين المللى
مثال تغيير نام خليج فارس از سوى نشريه نشنال جئوگرافيك و اعتراض يكپارچه بلاگرهاى ايرانى و يا سامان دهى اعتراضات برضد نشريه نيويورك تايمز و يا امضاى تومار اينترنتى به منظور مخالفت با حمله آمريكا به ايران از جمله حركت هاى گروهى و دسته جمعى هستند كه با توجه به تأثير آنها بر دولت ها و رسانه ها و محافل بين المللى مى توان گفت بازيگران جديدى وارد عرصه روابط بين المللى شده اند.
ب- افزايش ضريب نفوذ جريان هاى معاند
بدون اينترنت امكان نفوذ عميق جريان هاى معاند در رخدادهاى داخلى تا اين حد امكانپذير نبود.
ج- افزايش همگرايى گروه هاى داخلى و خارجى همفكر
براى بسيارى از گروه هاى داخل و خارج امكان ائتلاف و اتحاد فكرى و سياسى از طريق اينترنت فراهم شده است و اين هميابى سياسى گاهى بسيار سريع و فورى اتفاق مى افتد.
د- كاهش نفوذ رسانه هاى ملى و داخلى
به همان اندازه كه رسانه هاى خارجى و رسانه هاى اينترنتى مخاطب جديد كسب مى كنند از تعداد مخاطبان رسانه هاى داخلى و ملى و ميزان نفوذ آنها كاسته شده است.

۵. ابعاد فرهنگى

الف- ايجاد محركه هاى قوى براى تبادلات فرهنگى غيرقابل كنترل
در واقع با وجود اينترنت بسيارى از محصولات فرهنگى كه ماده اوليه آنها اطلاعات است مثل كتاب، مقاله، موسيقى، فيلم، نقاشى و عكس به راحتى و بدون مانع تبادل مى شود. اين بهم آميختگى فرهنگى بويژه ميان ايرانيان داخل و خارج كشور غيرقابل كنترل شده است.
ج- بسترسازى بيشتر براى تهاجم فرهنگى
رسانه اينترنت با همه سرويس هاى متنوعش ، قابليت تبديل شدن به بسترى براى تهاجم فرهنگى را دارد.
د- انتقال هنجارها و نرم هاى ارزشى و اخلاقى غربى
اينترنت يك پديده غربى است و فرهنگ حامل آن نيز غربى است، پس چندان غيرمعقول نيست اگر بگوييم اينترنت موجب انتقال هنجارها و نرم هاى ارزشى و اخلاقى غربى مى شود.

۶- چالش هاى انتقادى در مباحث دينى و مذهبى

قبح زدايى از برخى مباحث و قداست شكنى از بسيارى مباحث دينى و مذهبى با انجام شديدترين حملات به اصول و مبانى اسلامى صورت پذيرفته است. علاوه بر آن انتشار مباحث سنگين انتقادى درباره دين و مذهب، چالش هاى جديدى در اين عرصه ايجاد كرده است.
و- انتشار مطالبات قومى و منطقه اى و افزايش تحريك پذيرى قوميت ها
خاصيت تأسيس سايت هاى قومى و راه اندازى وبلاگ هاى منطقه اى و انتشار برخى مطالب تحريك آميز در سايت هاى اينترنتى قابليت اين رسانه و پديده را براى دامن زدن به مباحث مناقشه برانگيز قومى را اقليتى بالا برده است.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837