جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  31/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > روانشناسي عمومي

معجزه تشويق ؛ اثرات تشويق بر تربيت دانش آموزان

گروه: روانشناسي عمومي
نویسنده: معصومه پيرهادى تواندشتى

همواره كودكان از تشويق و تحسين خوششان مى آيد، يكى از مايه هاى شادى و كار كردن با كودكان مشاهده خشنودى در چهره آنها است، به ويژه زمانى كه در كارى موفق مى شوند و ما نشان مى دهيم كه متوجه موفقيت آنان شده ايم.

تقريباً درباره همه كودكان اين موضوع مصداق دارد كه تحسين، انگيزش و تشويق بيشتر از تنبيه و عيب جويى مى تواند رفتارى را در كودك نهادينه كند كه بزرگسالان خواهان آن هستند.

احتمالاً بيشتر افراد متوجه اين نكته شده اند كه تحسين و تشويق در مقايسه با تنبيه و تحقير، اثرات بهترى به بار مى آورد، علاوه بر اين به نظر مى رسد بسيار بجاست كه در عين حال، در پى يافتن خطاهاى كودك نيز باشيم.

تشويق و تمجيد بعضى از نيازهاى اساسى را برطرف مى كند، به گونه اى كه كودكان همانطور كه بايد به طرز مناسبى تغذيه شوند و لباس بپوشند به اين نياز دارند كه:

* كسى براى آنها اهميت و احترام قائل شود، باور كنند كه كسى نسبت به آنان متعهد است و به اندازه كافى دلسوز آنهاست و به شادى آنها فكر مى كند، آنان بايد احساس كنند كه دوست داشتنى هستند.

* آنان بايد به صورتى روشن و مثبت، راهنمايى شوند تا بدانند كه چگونه بايد زندگى خود را اداره كنند، آنان نياز دارند كه بدانند چه كارى را بايد انجام دهند، نه اين كه چه كارى را نبايد انجام دهند.

* بايد خشنود و راضى باشند و ديگران را شاد كنند، آنان نياز دارند بشنوند كه موجب خوشحالى والدينشان شده اند و دوست دارند سعى و تلاش زياد آنها مورد توجه والدينشان قرار بگيرد.كودكانى كه به آنها بى اعتنايى مى شود، نمى توانند حس كنند كه عزيز شمرده مى شوند، زيرا مورد توجه قرار نمى گيرند. كودكانى كه فقط هنگامى وجودشان احساس مى شود كه مورد انتقاد باشند و فقط پيام هايى منفى درباره رفتار خود مى شنوند، آنها ياد مى گيرند كه چه كارى را نبايد انجام دهند، ولى نمى دانند چه كارهايى را بايد انجام دهند.
براى بسيارى از والدين سخت است كه از فرزند خود تعريف كنند، بعضى ها صرفاً نمى دانند كه چه تعريف يا تحسينى از او كنند، برخى ديگر از ابراز تعريف و تمجيد احساس ناراحتى مى كنند و يا اكراه دارند، چون معتقدند:

* تعريف و تمجيد، كودكشان را پر مدعا و از خود راضى خواهد كرد.
* فقط زمانى بايد از كودك تعريف كرد كه كارى برجسته و دور از انتظار انجام داده باشد.
* رفتار و كار «عادى»، شايسته اظهارنظر خاصى نيست.
* پيش از آنكه بابت يك تكليف، از كودك تعريف و تحسينى به عمل آيد، او بايد در بعضى از حوزه هاى مورد نظر والدين نيز موفق شود، در غير اين صورت ممكن است تصور كند كه همه چيز رضايتبخش است و زمانى كه «لازم است» به اصلاح برخى از عملكردهاى خود بپردازد، كوتاهى كند.خود پدر و مادر با فراهم آوردن امكانات و اعمال انضباطى مؤثر، مسئول موفقيت كودك بوده اند.

10 اصل براى تشويق سازنده

با اين همه تحسين كردن كودكان، هميشه تأثير مطلوب ندارد، هنگامى كه كودكان اعتقاد بسيار اندكى به خودشان داشته باشند، هر اظهارنظر مثبتى را درباره خود، به سختى مى پذيرند، تعريف و تمجيد را باور نمى كنند و حالت دفاعى آنان به اندازه اى نيرومند است كه به خودشان اجازه نمى دهند «فريب» چيزهايى را بخورند كه به نظرشان نوعى تملق نابجا و نامربوط محسوب مى شود. برهمين اساس اصول دهگانه اى را براى تحسين و تمجيد سازنده عنوان مى كنند:

۱- كردار و عملكرد او را مورد تحسين قرار دهيد نه خودش را.كودكان نياز دارند كه به خاطر همان چيزى كه هستند، صرف نظر از آنچه مى توانند انجام دهند، مورد تأييد و پذيرش قرار گيرند، اگر والدين تنها زمانى كه كودكشان استعداد و شايستگى ويژه اى از خود نشان مى دهد او را قبول و تأييد كنند، آنگاه رسيدن به كمال براى كودك به كارى يكنواخت و كسل كننده تبديل مى شود.

۲- فرايند (سعى و تلاش) را مورد تحسين قرار دهيد نه محصول كارش را. وقتى كودكان كوچك هستند، فرآيند آزمودن براى آنها حياتى و بسيار مهم است. آنان نمى توانند به طور كامل و شايسته بنويسند، نقاشى كنند يا رياضيات را درك كنند. در آغاز كار، آنچه توليد مى كنند، كمتر از فرايند يادگيرى اهميت دارد، اما بعدها نتيجه كارشان هم اهميت پيدا خواهد كرد. انتقاد سازنده راه پيش رفتن را به كودك نشان مى دهد و تلاش هايى را كه كودك تا آن نقطه به عمل آورده، مورد تقدير و تمجيد قرار مى دهد.

۳- عملكرد مشخصى را مورد تمجيد قرار دهيد.با ذكر جزئيات شرح دهيد كجاى كارى كه كودك انجام داده خوشحال كننده است، به طورى كه كودك بداند چه كارى را به طرز صحيح انجام نداده است و دوباره چه كار بايد كند.

۴- كودك را با صراحت و بدون اما و اگر و كنايه مورد تحسين قرار دهيد.براى گرفتن بهترين نتيجه، تمجيد و تحسين بايد به طور صريح ابراز شود. حرف هايى مثل «خوب عمل كردى - تعجب مى كنم كه تنبلى نكردى!» يا «مشق امشب را خوب نوشتى، چرا قبلاً از اين كارهاى خوب نمى كردى » هرگونه تأثير مثبتى را كه ممكن است تعريف و تمجيد داشته باشد، خنثى و بى اثر مى كند.

۵- تعريف و تمجيد بايد واقعى و صادقانه باشد.همانطور كه درباره بزرگسالان صدق مى كند، تمجيد دروغين از كودك، نوعى اهانت ناخوشايند به او محسوب مى شود. تمجيد دروغين، خودآگاهى كودك را از بين مى برد. اعتماد او را به پدر و مادر (يا هر فرد بزرگسال ديگر) از بين مى برد و ممكن است ترس از شكست را در او افزايش دهد.

۶- تحسين را به صورت خودانگيخته ابراز كنيد.تعريف و تمجيد را بدون وقفه به زبان بياوريد نه پس از تعمق و انديشه و آن را در حضور كودك به زبان بياوريد. نه آن كه وقتى از او دور شويد يا از اتاق ديگرى بگوييد؛ بلكه او بايد بتواند طرز گفتن شما را ببيند و آن را با تمام وجود حس كند.

۷- روش هاى فيزيكى را فراموش نكنيد.تماس بدنى و حالت چهره نيز مى تواند بيانگر تحسين باشد. در آغوش كشيدن، لبخند زدن و بوسيدن مهم است. اين كارها بيانگر محبت و قدردانى هستند، كمتر جنبه قضاوت دارند و بيشتر از بيان شفاهى حالت خودانگيخته دارند.

۸- پيشرفت هاى مقطعى كودك را نيز مورد تمجيد قرار دهيد.پيشرفت كودك را در هر مرحله، شايسته تعريف و تمجيد بدانيد. از اين طريق، كودك احساس آرامش مى كند.

۹- بگذاريد كودك موفقيت را از آن خود بداند.نگوييد «فوق العاده است، تو قبول شدى! من گفتم كه از روش هاى من براى موفقيت استفاده كن» يا «اگر من وادارت نكرده بودم كه براى درس شنا بروى، اين مدال را نمى توانستى بگيرى» يا «او در خواندن فوق العاده است، چون من پنج سال هر شب برايش كتاب مى خواندم.» بگذاريد كودك كاميابى خود را باور كند.

۱۰- براى بى اثر كردن آسيب هر انتقاد، چهار بار «تحسين و تشويق» لازم است.پژوهش نشان داده است كه براى ترميم آسيب هر انتقاد غيرمنصفانه و سرزنش كودك، چهار بار «تحسين و تشويق» ضرورى است، اين امر درباره همه ما بدون درنظر گرفتن سن صادق است، عيب جويى شديد موجب مى شود كودكان احساس كنند كه غيرقابل دوست داشتن هستند، براى حفظ خودباورى در آنان، بايد نسبت چهار به يك تحسين به عيب جويى را فراموش نكنيم.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837