جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  01/02/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > روانشناسي عمومي

كودك سالم در آغوش مادر شاد
گروه: روانشناسي عمومي
نویسنده: مهتاب توكلى

استرس و فشارهاى روانى كه در طول دوران باردارى بر مادر وارد مى شود يكى از خطراتى است كه كمتر مورد توجه خانواده هاست. افكار شخص و نحوه برخورد اطرافيان و نامساعد بودن محيط زندگى موجب ناراحتى روانى مادر مى شود و اين حالات مستقيماً روى جنين اثر مى گذارد.

متخصصان دامنه اين تأثيرات را آسيب هاى جسمى و روانى گسترده مى دانند. چنين كودكى به اضطراب هاى مادرزادى مبتلا مى شود و در آينده فردى عصبى و تندخو خواهد شد.

از سوى ديگر تحقيقات نشان داده است كه استرس مادر در باردارى مى تواند خطر زايمان زودرس مادر را زياد كند و موجب كاهش وزن نوزاد هنگام تولد شود. به عقيده محققان مواد شيميايى كه در پاسخ به استرس از مغز مادر آزاد مى شود اثرى مستقيم بر مغز جنين كه در حال تكامل است مى گذارد و به اين ترتيب استرس شديد مادر در دوران باردارى، ممكن است موجب ابتلاى كودك به شيزوفرنى، كم فعالى يا بيش فعالى شود. بنابراين لازم است تا زن و شوهرها با شناخت اين خطرات، مهارت ها و آگاهى هاى لازم را كسب كنند.

اضطراب باردارى

اگرچه بين دستگاه عصبى مادر و جنين ارتباط مستقيمى وجود ندارد اما بطور مستقيم استرس مادر در طول باردارى بر رشد جنين و رفتار آينده او تأثير مى گذارد.
دكتر لطفى متخصص زنان و زايمان درباره اثرات استرس بر نحوه رشد جنين و نوزاد مى گويد: «استرس باعث ترشح هورمون هاى كته كولامين در بدن مى شود، اين هورمون ها براى مقابله با استرس توليد مى شوند كه باعث افزايش فشارخون و تند شدن ضربان قلب مادرمى شود، اين تغييرات با اثر گذاشتن روى رحم باعث زايمان زودرس مى شود.

بنابراين حاملگى هاى پراسترس منجر به زايمان زودرس مى شوند و در نتيجه اندازه دور سر نوزاد نيز كم مى شود و مغز هنگام تولد رشد كافى نخواهد داشت.» اضطراب در اواخر حاملگى با افزايش ترشح هورمون كورتيزول (هورمون استرس) بر آينده خلقى كودك تأثيرات منفى بر جاى مى گذارد.

اين هورمون در حالت طبيعى به بدن كمك مى كند كه با شرايط پراسترس كنار بيايد، اما مواجهه طولانى مدت با آن افراد را دچار افسردگى، اضطراب و خستگى شديد مى كند.

بر اين اساس است كه يافته هاى محققان نشان مى دهد فرزندان زمانى كه در دوران باردارى استرس داشته اند مستعد مشكلات رفتارى و روانى مانند بيش فعالى و كم توجهى هستند.

علاوه بر آن كودكانى كه در معرض زياد اين هورمون قرار داشته اند، در نوزادى از استعداد و بهره هوشى كمترى برخوردار مى شوند و افرادى مضطرب و ترسو به شمار خواهند رفت.

دكتر لاله اسلاميان متخصص زنان و زايمان و طب مادر و جنين در اين خصوص اظهار مى كند: «استرس در آينده خلقى كودك تأثيرگذار است و مادران با حاملگى هاى پراسترس بچه هاى تحريك پذير، عصبى، بى قرار و ناآرام با اختلالات خواب و تغذيه خواهند داشت و همچنين موجب بروز اضطراب و مشكلات روانى در نوزاد خواهند شد.»

دكتر مهناز اشرفى متخصص زنان و زايمان نيز با اشاره به عوارض حاملگى هاى پراسترس مى گويد: «مادرانى كه در دوران باردارى استرس هاى زيادى را تحمل كرده اند، فرزندانى به دنيا مى آورند كه احتمال بروز بيمارى هاى قلبى در آنها زياد است، از سوى ديگر اين مسئله ثابت شده است مادرانى كه در محيط هاى راحت قرار داشته اند، فرزندان سالم داشته و در طول سال هاى رشد، مشكلات كمترى خواهند داشت.

آنچه مسلم است نطفه متأثر از محيط اطراف است و برخى از عوارض اين تأثيرات مثل عوارض قلبى كاملاً ثابت شده است، به عبارتى جنين در طول دوران باردارى به ضربان قلب مادر عادت مى كند و زمانى كه به دليل استرس، هورمون آدرنالين ترشح مى شود، ترشح دائم باعث تنگى عروق مى شود و بايد گفت جنين داخل شكم مادر تحت تأثير فشارهاى روحى و روانى قرار مى گيرد زيرا هورمون هاى وابسته به استرس توليد شده، در بدن مادر از جفت عبور كرده و سيستم قلبى، عروقى و عصبى جنين را تحت تأثير قرار مى دهد.»

همچنين استرس باعث كاهش وزن نوزاد هنگام تولد مى شود. بر پايه يافته هاى يك بررسى رابطه معنادارى بين فشار روانى مادر در دوران باردارى و وزن نوزاد وجود دارد. دكتر اسلاميان در اين خصوص مى گويد: «در بعضى مطالعات ثابت شده است كه استرس، خون رسانى به رحم را كم مى كند و سبب مى شود تا نوزاد با وزن كمترى به دنيا بيايد.»

استرس باردارى

بچه دار شدن بزرگ ترين تغيير در زندگى هر كسى است، اين پديده همواره استرس هايى را براى مادر به همراه دارد.
ميزان استرس در زنان با شرايط سن آنان متغير است و استرس مى تواند با درجات متفاوت در افراد ظاهر شود.

اضطراب و نگرانى در مورد سلامت جنين، مشكلات خانوادگى، مسائل مالى اقتصادى، باردارى هاى ناخواسته و حتى سن مادر از جمله عواملى هستند كه در دوران باردارى باعث فشار روانى مى شوند.

دكتر ناصر قاسم زاد، روانشناس در اين مورد مى گويد: «استرس و فشارهاى روانى به عنوان يك اصل مسلم در دوران باردارى مادر را آزار مى دهد. تأثيرات فيزيولوژيكى (جسمى و روانى) روى جنين تأثير منفى مى گذارد.

استرس باعث تغيير ترشحات هورمون هاى مادر مى شود و از طريق جفت به جنين منتقل مى شود، بخصوص در سه ماهه اول باردارى مهم ترين زمانى است كه اين فشارهاى روانى تأثيرات خود را به صورت بارزتر نشان مى دهد.»

دكتر لطفى نيز معتقد است: «فشارهاى روانى از طريق اثرگذاشتن روى اشتهاى مادر و اين كه باعث تغذيه بد مادر مى شوند و همچنين كم خوابى، روى جنين اثر مى گذارد.

بنابراين ضرورى است كه مادران در شرايطى با استرس كم، اين دوران را سپرى كنند تا در آرامش قرار داشته و از ميزان خواب و تغذيه مناسبى بهره مند شوند. در اين شرايط است كه نوزادانى سالم به دنيا خواهند آمد. بدون شك مادر آرام، جنين آرام و در نهايت فرزندى آرام خواهد داشت.»

برپايه يافته هاى اخير درباره تأثير فشارهاى روانى در جنين، محققان معتقد هستند در صورتى كه از هر ۱۰۰ پيامد منفى تولد ۲۰ مورد با فشار روانى مادر در دوران باردارى مرتبط باشد، بهره گيرى از برنامه هاى مداخله اى براى كاهش تنش، سبب كاهش مرگ و مير و آسيب هاى نوزادى مى شود.

دكتر اشرفى معتقد است: «در دوران باردارى يك سرى تغييرات عادى رخ مى دهد كه معمولاً در سه ماه اول به صورت بى حوصلگى و پرخوابى خود را نشان مى دهد.

اين شرايطى است كه بايد از سوى خود و اطرافيان شناخته شود، زمانى كه اطرافيان از اين مسائل آگاه باشند، مى توانند با همكارى از هجوم انواع تنش ها و استرس ها به مادر جلوگيرى كنند.
دكتر قاسم زاد نيز تأكيد دارد: «سلامت جسم و روان مادر در واقع دو شرط اصلى براى به دنيا آمدن فرزندى سالم در ابعاد جسمى و روانى است.»

نقش همسر

در اين ميان نقش همسر نيز بسيار حائز اهميت است. محققانى كه عوامل استرس مادر در دوران باردارى را بررسى كرده اند، پى برده اند اثر اين استرس در تكامل آينده كودك در زمانى كه همسرشان در باردارى نسبت به آنها بى توجه بوده اند، بسيار واضح است بنابراين پدر نقش مهمى در كاهش استرس زن باردار خود دارد.

گذشته از آن اطرافيان مى بايست با درك شرايط زن باردار محيط آرامش بخشى را براى وى فراهم كنند.
دكتر اشرفى با اشاره به اين مطلب متذكر مى شود: «بهداشت روان در دوران باردارى بايد از طرف فرد و اطرافيان مورد توجه قرار بگيرد گاهى استرس ناشى از عملكرد ديگران است، بنابراين اگر فرد و اطرافيان قبول كنند كه هرگونه فشار بيرونى چه عواقب منفى بر جنين و آينده كودكانشان دارد، اين دوران بدون تنش و آرامش به سر خواهد رسيد.»

درك اين مسئله كه نوزادان مادران غمگين و مضطرب دچار مشكلاتى از جمله تولد پيش از موعد، كم وزنى، بيش فعالى، تحريك پذيرى، ناآرامى، بدغذايى و كم توجهى خواهند شد، ضرورى است كه والدين پيش از تصميم براى بچه دار شدن با بهره گيرى از مهارت هاى لازم براى كاهش تنش، آسيب هاى اين دوران را به حداقل برسانند.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837