ماه پنهان است
گروه: نقد و ادبيات
نویسنده: جان اشتاين بك
منبع: حسين مقدم

در بهار 1941، نيروي زرهي لشگر آلمان نازي فقط در مدت 24 ساعت نروژ ، كشور كوچك و معدن خيز شمال اروپا را تصرف كرد ويكتور كويز لينگ، نخست وزير نژاد پرست نروژ در توافقي نهايي با آوردن هيتلر كشورش را به نيروهاي مهاجم تسليم كرد. ماه پنهانست كه به سال 1942 منشر شد، داستان اشغال شهر معدني كوچكي را در نروژ كه به اشغال سپاهايان آلمان فاشيست در مي آيد ، بازگو مي كند. بر خلاف نخست وزير وطن فروش ، تمامي اهالي اين شهر كوچك به مقابله با ارتش آلمان مي پردازد و هر يك با سلاحي كه در اختيار دارند به تخريب و تضعيف روحيه اشغالگران بر مي خيزند.

در پايان داستان شهردار شجاع شهر ( كه مردم را به اتحاد و يكدلي دعوت مي كند و مقام نخست را در صف مبارزان پنهان بر عهده دارد) به تير اشغالگران گرفتار مي شود و مانند سقراط( حكيم وفيلسوف محبوبش كه آثارش را به دقت مطالعه مي كرد) در بستر مرگ همشهريانش را اندرز مي دهد. مرگ اوردن( شهردار شهر) ، همانند بسياري از موارد مشابهش در تا ريخ، سبب انسجام بيشتر و يكدلي قويتر مردم و اهالي شهر مي گردد، و راه مبارزه و مقاومت را هموار مي سازد.

اشتاين بك از مدلي واضح و مستعمل براي تشريح جهان اطراف خودش سود برده است شهري كوچك كه مورد هجوم لشگري بيگانه و غارت گر قرار گرفته ( همانطور كه دنياي ما در مسير هجوم هزاران لشكر و سپاهيان شناخته شده و ناشناخته قرار دارد ، سپا هياني مانند فرهنگ هاي مصرف گرايي- هرزه گرايي- مادي گرايي و ... كه قصد شان فتح جهان ما و به بردگي گرفتن تك تك ماست) و قدرت طلبان ديو هاي آدمخوار و خفاشان شب پرستي كه اين سپاهيان را به قصد غارت و انقياد ما سازماندهي مي كنند ( ديو ماليخوايايي هيتلر- طغيان عقده هاي هيلمر- جنون گورنيگ يا استعداد و جادوي سياه دكتر گوبلز) و در كنارشان انسانهاي حقيري كه در مقابل هر قدرتي سر خم مي كنند و بر سر ته مانده قدرت قسمت شده توسط قدرتمندان با يكديگر به نزاع بر مي خيزند و در مقابل ارباب دم مي جنبانند( كويلز لينگ، نخست وزير قدرت طلب نروژ و يا كولي ، جاسوس دون پايه ارتش اشغالگر در شهر كوچك داستان ما). در مقابل سيل عظيم اين دشمنان داخلي و خارجي ، بيگانه و آشنا و قوي و ذليل دنياي ما( شهر كوچك ما) ما قرار داريم( مردم شهر).

داستان اين كتاب بيشتر پيشگويي است تا تاريخ و ايمان ژرف نويسنده به ما ( انسان ها) را باز مي نماياند كه همانا برابر است با ايمان به پيروزي نهايي آزادي بر اسارت و جبر( چنانكه بلافاصله پس از اشغال شهر هر يك از اهالي به مقابله با متجاوزان بر خواستند، شهردار با حسن تدبير و ذكاوتش، دكتر ونيتر با حمايت از پاراتيزانها ، مردان و كارگران معدن در قالب ارتش پارتيزاني و خرابكاري و بلاخره زنان با اسلحه زنا نه اشان!) مرگ اوردن، شهردار شجاع شهر پايان اين مبارزات نبود ، بلكه طلوعي دوباره محسوب مي شد كه مسير مقاومت و مبارزه را بيش از پيش روشن مي ساخت.

مانند بسياري از داستانهاي اشتاين بك( كه همواره روندي مخالف قهرمانپروري دارد) ما در طول داستان با مردان و زناني آشنا مي شويم كه بدون هيچ چشم داشتي فداكاريها و ايثارهاي فراواني خلق كردند و دردها و رنج هاي بسيار عظيم را تحمل نمودند( خيلي بيش از آنچه كه اوردن، قهرمان ظاهري داستان انجام داده و تحمل كرده بود) در سايه همين فداكاريها و رنج ها و دردها، ماه( كه آزادي ما انسانهاست و سمبلي از زيباييهاي اين همت بزرگ خداداي) از پشت ابرهاي تيره اي كه مانع رويت صورت زيبايش هستند، خارج مي شود و دنياي ما را نورباران مي سازد. زباني كه اشتاين بك براي نقل داستانش در نظر گرفته نيز مانند بسياري از آثارش ساده و روشن است و لحن فلسفي و اندرز وار دارد ، هر چند گهگاه در توصيف صحنه ها و وقايع ، حالتي تاتري پيدا مي كند و به همين دليل تعدادي نمايشنامه هايي كه از آثار او الهام گرفته اند فراوان است.

و در اين ميان آنچه كه عنوان مسكن و داروي التيام براي تحمل دردها و رنج ها توسط اشتاين بك تجويز مي شود، عشق است ، در سايه اين درخت تناور و ديوار بلند كه ارتفاعش تا به نهايت آسمان مي رسد، ما مي توانيم لحظه اي جنگ را فراموش كنيم و در كنار يكديگر بياساييم. اين دستيابي به آرامش است دقايقي قبل ازطوفان! و بازيابي قوا براي ادمه نبرد سرنوشت سازمان.