جستجو براي:  در 
صفحه کلید فارسی
پ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Back Space
ض ص ث ق ف غ ع ه خ ح ج چ
ش س ي ب ل ا ت ن م ك گ
ظ ط ز ر ذ د ء و . , ژ
       جستجوی پیشرفته کتاب
  10/01/1403
نویسندگان   ناشران   بانک کتاب   فروشگاه
 
 
مدیریت مقالات > نقد و ادبيات

ماجراى عجيب سگى در شب
گروه: نقد و ادبيات
نویسنده: مارك هادون
منبع: شيلا ساسانى نيا

موفقيت و فروش بى سابقه رمان «ماجراى عجيب سگى در شب» همان قدر عجيب است كه عنوان و موضوع اين داستان جنجالى «مارك هادون». اين نويسنده تازه كار- هادون اگرچه تاكنون بيش از ده عنوان كتاب نوشته اما موفقيت حرفه اى خود را با اين رمان تجربه كرده است- كه زمانى فكر مى كرد با نوشتن اين رمان ديوانه زنجيرى تلقى مى شود، در سال ۲۰۰۳ جايزه گاردين براى بهترين رمان ادبيات داستانى كودكان و نيز جايزه پنج هزار پوندى «ويت برد» براى بهترين اثر داستانى سال را از آن خود كرد.

«ماجراى عجيب سگى در شب» در رقابت با آثار جديدى از «پاتريشيا كورنول»، «فيليپ پولمن» و «جان لى كار» از پرفروش ترين رمان هاى سال ۲۰۰۳ و در عين حال ۲۰۰۴ است كه به رغم داشتن موضوعى معماگونه، هيات داوران جايزه ادبى ويت برد در توصيف آن گفته اند: «به سختى بتوان خواننده اى را تصور كرد كه از خواندن اين رمان زيبا نهايت لذت را نبرد.» مارك هادون به ياد مى آورد كه به هنگام نوشتن اين رمان با خودش فكر كرده بود چه كسى حاضر مى شود داستان يك پسربچه پانزده ساله مبتلا به اوتيسم را كه بخواند؟ و بلافاصله به اين نتيجه رسيده بود كه بايد روى پيرنگ داستان خيلى كار كند تا كار خوب و مقبولى درآيد. و حال پيرنگ داستان از خوب هم خوب تر است اما آنچه بر موفقيت اين رمان تاثيرگذار بوده نه فقط پلات قوى آن بلكه شيوه جذاب روايى داستان است كه از زبان «كريستوفر بون»، راوى كم سن و سال داستان بيان مى شود.

كريستوفر بون، راوى و در عين حال شخصيت و قهرمان داستانى رمان پرفروش مارك هادون، پسرى ۱۵ ساله است كه حركات و رفتارهاى نامتعارف او به خاطر ابتلا به نوعى اوتيسم به نام سندرم آسپرجر است. كريستوفر، از درك انگيزه مردم از انجام بسيارى از اعمال روزمره شان عاجز است و از همين رو در تلاش براى تطابق خود با اين دنياى قانونمند به مجموعه اى از كارها روى مى آورد كه شايد از نظر ما عجيب باشد اما براى او تا زمانى كه منطقى باشند آرامش بخش و درست است. براى او منطق مهمترين اصل زندگى است چرا كه با آن مى تواند از حوادث و اتفاقات ناخواسته اجتناب كند و رابطه علت و معلولى بسيارى از پديده ها همچون چگونگى پيدايش ستاره ها و غيره را كشف كند.

براى كريستوفر، دنيا و روابط پيچيده آدم ها با مجموعه اى از فرمول ها و استدلال هايى كه او براى خودش مى آورد تا حدى ساده تر و قابل فهم تر مى شود و نكته جالب آنكه اين استدلال ها اگرچه استدلال هايى شخصى هستند اما به خاطر همان اصل منطقى بودنشان به راحتى از سوى ديگران و حتى خوانندگان اين رمان جذاب پذيرفته مى شوند. براى كريستوفر بون اتفاقات روزمره، تصاويرى هستند كه همچون يك فيلم در ذهن نقش مى بندند و از همين روست كه اين فيلم ها «روز» او را گاه خوب، گاه خيلى خوب، و گاه نحس مى كنند. او به خاطر بيمارى خود نمى تواند به درستى احساساتى همچون شادى، غم يا ترس را درك كند- براى او ترس مثل حس بادكنكى است كه كسى درون سينه اش آن را باد مى كند- و از فهم ساختار روابط عاطفى اطرافيانش عاجز است. او نمى فهمد كه چرا پدر و مادرش بايد دور از هم زندگى كنند.

اما خود را به خاطر اين جدايى در خطر مى بيند و سرانجام با مجموعه اى از استدلال ها به اين نتيجه مى رسد كه زندگى در كنار پدرش ديگر براى او امن نخواهد بود. از اين به بعد، كتاب شرح تلاش او براى رسيدن به اين امنيت فرضى است؛ امنيتى كه به خاطر دروغ گويى ديگران به هم، خيانت آنها و استدلال هايى از اين دست به خطر خواهد افتاد. اينها همه نظر شخصى كريستوفر بون است و او كسى است كه در وهله اول براى نظر و تصميم گيرى هاى خود احترام قائل است. چون براى رسيدن به آنها وقت صرف كرده و اين است دنياى منطقى كريستوفر بون. راوى نابغه اى است در رياضيات و به فيزيك و مسائل مختلف محيط زيست علاقه دارد. او در دنيايى از منطق و رويدادهاى غيرقابل اجتناب زندگى مى كند. در دنيايى كه مردم به خاطر تعريف كردن جوك هايى كه او نمى فهمد يا استفاده از زبان اشاره كه براى او هيچ معنى خاصى ندارد گاه خطرناك و غيرقابل اعتماد مى شوند.

براى كريستوفر بون رمانش يك تجربه شخصى است؛ تجربه اى كه او دوست دارد آن را با ديگران سهيم كند و نوشتن آن را تسكينى براى خود مى داند. نوشتن اين رمان مثل حل كردن يك مسئله رياضى است كه در پايان، رسيدن به يك جواب درست، كريستوفر بون را خوشحال خواهد كرد چون او دوست دارد براى همه چيز يك جواب يا راه حل منطقى پيدا كند. براى او همه چيز با يك پرسش شروع مى شود. چرا پدرش نامه هاى مادرش را از او پنهان مى كرده؟ چرا خانم و آقاى شيرز باهم زندگى نمى كنند و چرا سگ همسايه شان بى هيچ دليلى شبانه كشته مى شود؟ در صفحات بعدى رمان، كريستوفر ۱۵ ساله توضيح مى دهد: «اين يك رمان پليسى جنايى است». او كه از هواداران داستان هاى شرلوك هولمز است تصميم مى گيرد به شيوه قهرمان محبوبش كارآگاه شرلوك هولمز- كه اگر خودش زمانى يك كارآگاه واقعى مى شد به شيوه او رفتار مى كرد- در باره مرگ آن سگ بيچاره تفحص كند و كل ماجرا را به يك رمان شخصى تبديل كند.

وقتى كه او با جنازه بى جان سگ همسايه شان مواجه مى شود درصدد كشف هويت قاتل سگ برمى آيد اما در كمال تعجب درمى يابد كه قاتل كسى نيست جز پدر خودش كه به قصد انتقام از صاحب سگ، حيوان زبان بسته را از پاى درآورده است. در ادامه داستان، طبع حساس كريستوفر بون بايد حقايق ديگرى را نيز بپذيرد؛ حقايقى كه اگرچه تلخند اما اجتناب ناپذيرند و كريستوفر چاره اى جز كنار آمدن با آنها ندارد. داستان جذاب هادون درباره دغدغه هاى زندگى مدرن است. مسائلى همچون دروغ، خيانت در روابط زناشويى و... كه كريستوفر با ديالوگى صريح و اعتراف گونه _ كه تنها با مجموعه اى از مونولوگ هاى داستانى قطع مى شود- راوى آن است. رمان «ماجراى عجيب سگى در شب» از زمان انتشار در سال ۲۰۰۳ تا اوايل سال ۲۰۰۴ بيش از ۱۵۰ هزار نسخه در بريتانيا فروخته است و ناشر آن بنگاه انتشاراتى جاناتان كيپ وابسته به رندم هاوس، كپى رايت آن را به بيش از ۴۰ كشور مختلف واگذار كرده است. نويسنده اين اثر اگرچه بريتانيايى است.

اما «ماجراى عجيب سگى در شب» به لحاظ روايى، آنچنان جذاب است كه فروش آن در بسيارى از كشورها همچون ايتاليا با فروش آن در بريتانيا برابرى كرده است. اين رمان همچنين از سوى برخى از چهره هاى سرشناس ادبى همچون «ايان مك اوان» و يا «اوليور ساكس» با تحسين مواجه شده و حتى برخى از ستارگان ادبى همچون «آن تايلر» و «پيتر كرى» آن را كتاب برگزيده خود در سال ۲۰۰۳ ناميده اند. اما به راستى راز موفقيت اين كتاب در چيست؟ «ماجراى عجيب سگى در شب» نه يك رمان عاشقانه درباره ماندولين كاپيتان كورلى است و نه اثرى سياسى در نكوهش جورج بوش و حمله او به عراق.

اين كتاب تمامى فرمول هاى رايج براى تضمين موفقيت يك اثر را زير پا گذاشته؛ چرا كه نه در خود گره اى قوى به لحاظ ساختارى و نه اشاره اى به جنگ و مضامين عاشقانه دارد. بخشى از ماجرا در سويندن و بخشى ديگر در لندن مى گذرد ولى تعليق موجود در ساختار داستان آنچنان نيست كه از آن يك اثر هيجان آور بسازد. از سويى ديگر، شخصيت كاملاً مستقل ديگرى به غير از كريستوفر وجود ندارد كه خواننده بتواند با او رابطه حسى و عاطفى قوى برقرار كند. از آنجايى كه كريستوفر پسرى دچار اوتيسم است دوست دارد همه ماجراى كتابش را با ساده ترين شيوه روايى تعريف كند و از همين روست كه جملات خود را در اغلب موارد با حرف ربط «و» آغاز مى كند تا احياناً رشته كلام از دستش خارج نشود. پس با اين حساب ساختار جملات اين كتاب پيچيده نيز نيست. نكته جالب توجه ديگر، طيف مخاطبان سنى اين رمان است كه به دو گروه بزرگسال و نوجوان تقسيم مى شود و از آنجايى كه اين گونه رمان ها براى هر دو گروه سنى جذابيت هاى خاص خود را دارد به رمان هاى دو طيف سنى معروفند. در حقيقت «جى كى رولينگ» و «فيليپ پولمن» از اين نوع داستان نويسان بودند و آثارشان به لحاظ مقبوليت نزد هر دو طيف سنى بزرگسال و نوجوان، سبكى را باب كردند كه «ماجراى عجيب سگى در شب» و آثارى از اين دست ادامه دهنده آن هستند.

شايد اگر هرى پاترى نوشته نمى شد، «ماجراى عجيب سگى در شب» اينچنين با استقبال مواجه نمى شد و لذت خواندن اين گونه آثار دو طيف سنى از همه دريغ مى شد. تا قبل از هرى پاتر، كتاب هايى كه به ندرت در اين سبك به چاپ مى رسيدند عايدى جز سردرگمى ناشر براى فروش آن نداشتند و حتى كتابفروشى ها نمى دانستند كه بايد آن را در چه قفسه اى از كتابخانه خود جاى دهند؛ ولى حال به لطف فروش موفقيت آميز آثارى همچون هرى پاتر، اين ژانر روزبه روز در حال يافتن مخاطبان بيشترى است. «سو بكر» ويراستار «ماجراى عجيب سگى در شب» درباره اين اثر مى گويد: «تا پيش از آنكه چيزى درباره آن بدانم تنها آن را روى نسخه چركنويس ويراستارى كردم؛ اما از همان اول مى دانستم كه كتاب، آن قدرت لازم براى پرفروش شدن را دارد. اين كتاب واقعاً نظير ندارد و اثرى نيست كه بتوان آن را با اين كتاب مقايسه كرد.

اين كتاب آن قدر قدرت دارد كه خواننده را به جاى راوى قرار دهد و دقيقاً هر كس مى داند چگونه بايد همچون راوى رفتار كند و مثل او باشد. «ماجراى عجيب سگى در شب» كتابى منحصر به فرد است كه بايد به نسل هاى آينده هم برسد.» شايد موفقيت اين كتاب را بتوان مرهون يك شوخ طبعى معصومانه و در عين حال جديت ادبى دانست. با دست اندازهاى زيادى كه در پلات اين كتاب وجود دارد؛ مى توان آن را يك اثر پست مدرن دانست؛ اثرى كه هنجارهاى داستان نويسى سنتى «هنرى جيمز» يا بسيارى ديگر از نويسندگان كلاسيك را زير پا گذاشته است و به خواننده نقشى در تكميل داستان مى دهد. اين خواننده است كه بايد اين دست اندازها را با ديدگاه شخصى خود پر كند و به رمان، سمت و سويى شخصى بدهد.

در عين حال اين رمان، تصويرى از يك زندگى مدرن است با تمامى دغدغه هاى آن؛ يك خانواده آشفته، ناامنى در جامعه و... «ماجراى عجيب سگى در شب» نه تنها اوليسى براى كودكان، كه رمانى براى همه مقاطع سنى است؛ رمانى كه هر كس مى تواند كودك درون خود را در آن بيابد.

   
راهنماي سايت
كتاب
مقالات
پيش از مرگ بايد خواند
گزارشات
جان کلام
نقد و ادبيات
تاريخ سينما
شاهنامه خوانی
داستان های کوتاه
امثال و ادبيات كهن
افسانه ها و فرهنگ توده
آی کتاب پلی است بین پدیدآورندگان
کتاب و خوانندگان آثارشان
پیگیری و سفارش تلفنی
88140837