كتاب ها هم به نگهداري نيازمندند
گروه: مقالات عمومي
نویسنده: الهام اسمعيلى

اگر در روزهاى برپايى نمايشگاه، چند جلد كتاب به مجموعه كتاب هاى كتابخانه تان افزوده ايد، علاوه بر اختصاص زمانى براى مطالعه آنها نحوه نگهدارى خود كتاب ها را نيز مورد توجه قرار دهيد.
توصيه هاى زير در همين راستا ارائه شده اند:
- كتاب ها را در مكانى خنك، دور از تابش مستقيم نور خورشيد و خشك نگهدارى كنيد.
- هيچ كتابى را تحت فشار در داخل كتابخانه قرار نداده و يا احياناً با نوار، طناب و يا كش محكم دور آن را نبنديد. هرگونه فشارى بر روى كاغذهاى كتاب، مى تواند به آنها آسيب برساند.
- كتاب ها را معمولاً به صورت ايستاده در كتابخانه قرار مى دهند. اين وضعيت هم به لحاظ دسترسى راحت و هم به لحاظ دوام كتاب بهترين حالت است. لذا براى حفظ آن از نگهدارنده هاى كتاب و يا همان غش گير استفاده كنيد.
- اگر بر روى يكى از صفحات كتاب مورد علاقه تان پارگى كوچكى ملاحظه كرديد، علاوه بر استفاده از چسب نوارى شيشه اى، برخى ها از روش ديگرى استفاده مى كنند به اين ترتيب كه يك عدد تخم مرغ را برداشته و سفيده و زرده آن را از هم جدا كنيد سپس نوك قلم موى باريكى را به سفيده تخم مرغ آغشته كرده و آن را به آرامى و با دقت بر روى سطح پارگى بماليد. مدتى صبر كنيد تا سفيده كاملاً خشك شود. اين كار را يك بار ديگر نيز مى توانيد انجام دهيد با اين روش پوسته اى نسبتاً محكم از سفيده تخم مرغ، سطح پارگى را پوشش خواهد داد.

لكه بردارى:
در صورتى كه در اثر ريختن ماده اى بر روى يكى از صفحات كتابتان لكه اى سفت و برجسته باقى مانده و خشك شده است، ابتدا با جسم نوك تيزى سعى در برداشتن آن كنيد. اگر اين كار عملى نبود، سمباده اى بسيار نرم تهيه كرده و آن را به آرامى بر روى سطح لكه جامد بماليد. به اين ترتيب كم كم لكه ساييده شده و از بين خواهد رفت.
البته احتمال ناپيدا ماندن كلمه زيرين آن وجود دارد ولى لااقل ديگر لكه برجسته اى مانع بسته شدن كتاب به صورت كامل و همچنين صدمه رساندن به بقيه صفحات نخواهد شد.براى رفع لكه هاى چربى ايجاد شده نيز از پودرنان خشك شده استفاده كنيد. براى اين منظور پودر نان را با دست بر روى لكه بماليد تا كم رنگ و يا ناپديد شود.اگر در اثر افتادن كتابتان در داخل جوى آب صفحات آن خيس شد، از كاغذهاى خشك و يا دستمال كاغذى حوله اى آشپزخانه استفاده كنيد. به اين ترتيب كه دو طرف هر ورق را با دستمال و يا كاغذ بپوشانيد سپس كتاب را بسته و جسمى بزرگ و سنگين را بر روى آن قرار دهيد. مدتى صبر كنيد تا به همين صورت خشك شود.
امانت دارى:
امانت دادن كتاب از جمله رسوم بسيار پسنديده است البته به شرط آنكه امانت گيرنده در حفظ و نگهدارى كتاب نهايت توجه را مبذول دارد. لذا پيش از هر كار كتاب امانتى را با روزنامه جلد كنيد. در ضمن از قرار دادن مداد و يا خودكار به عنوان علامت در لابه لاى صفحات كتاب بپرهيزيد. براى اين منظور نشانه اى كاغذى و يا روبانى درست كرده و آن را در بين صفحات مورد نظر قرار دهيد.
- برخى از حشرات موذى به خوردن كاغذ بسيار علاقه مندند. لذا به طور مرتب كتابخانه و تك تك كتاب ها را گردگيرى كرده و سپس سطح روى طبقات كتابخانه را به كمى روغن ميخك آغشته كنيد. با اين كار ديگر از اين حشرات خبرى نخواهد بود.
- اگر به رغم توصيه هاى ياد شده صفحات كتاب شما در مجاورت با رطوبت هواى مكانى، مرطوب و نرم شد، مابين ورق هاى كتاب پودر تالك يا همان پودر بچه ريخته و كتاب را به جاى خشك منتقل كند. پودر رطوبت را به خود جذب مى كند.

تمیز کردن جلد کتاب های قدیمی :
معمولا جلد کتاب های قدیمی سلفونی ( پوشش نایلون کشیده شده بر روی جلد سخت ) و یا گالینگور می باشد. برای تمیز کردن و یا لکه زدایی از آن می توانید از الکل و پنبه استفاده نمایید .

برای تمیز کردن لبه های کتاب هایی که گرد و غبار و خاک باعث تیرگی آن ها شده می توانید از کاغذ سمباته نرم استفاده نماییید . کاغذ سمباته شماره 1 یا کمتر را به آهستگی به لبه بیرونی صفحات کتاب بکشید تا کم کم سیاهی و کثیفی آن زدوده شوند.