مفهوم امر قدسي نويسنده: رودلف اتو مترجم: همايون همتى ناشر: نقش جهان زبان كتاب: فارسي تعداد صفحه: 315 اندازه كتاب: رقعی
- سال انتشار: 1380
- دوره چاپ: 1
کد کتاب: 105705
فروخته شد - موجود نمی باشد
امتیاز آی کتاب به این کتاب:
امتیاز دهی به این کتاب:
مروري بر كتاب
پژوهشي درباره عامل غيرعقلاني در مفهوم الوهيت و نسبت آن با عامل عقلاني
حالات مختلف ديني که دينداران دارند تجربه ديني است؛ مثلا نماز نوعي تجربه ديني است. همه انسانها در طول تاريخ نوعي رويارويي با موجود برتر و يا خدا و يا يهوه و يا پدر و... داشته اند. همه اين مواجهه ها تجربه ديني اند. شهود عرفا نيز از اين سنخ است و به طور کلي تجربه ديني نوعي ارتباط، که اين رابطه مي تواند مصاديق متفاوتي داشته باشد
نويسنده در اين كتاب به تحليل پديده نومن مي پردازد. اين واژه که از زبان لاتين گرفته شده است، به معناي موجود ماوراء طبيعي است که بيان ناپذيري، تعبيرناپذيري، غيرقابل توصيف بودن، از چنگ عقل گريختن و پس زدن هرگونه تحليل مفهومي از خصوصيات امر قدسي است. نقطه محوري در نظريات اتو تحليل نومن است. انسان ها، نومن را تجربه مي کنند، تجلي نومن براي آنها احساس عبوديت مي آورد يعني احساس عبد و مخلوق بودن مي کنند که از آن اتو تعبير به آگاهي مخلوقانه يا “احساس مخلوقيت مي کند.
اين احساس، احساس يک مخلوق است که آغشته و مغلوب نيستي و عدم است و در مقابل موجودي قرارگرفته که برتر از همه مخلوقات است. اتو همچنين اين احساس عدد و مخلوق را راز هراس انگيز مي نامد. راز هراس انگيز چهارجنبه دارد:
الف) جنبه هراس انگيز يا ترس زايي: اولين احساسي که از اين هراس برمي خيزد احساس حيرت و غربت است. يعني انسان به هنگام تجربه نومن، احساس ترس و هيبت مي کند؛ نظير همان ترسي که حضرت موسي هنگام تکلم با خدا احساس کرد.
ب) جنبه جلال و کشش: فردي که نومن را تجربه مي کند، نيرومندي و قدرتي را در او مي بيند و از همين رو در مقابل نومن احساس عجز و ناتواني کرده مي گويد که هرچه هست تويي و من هيچم.
ج) جنبه انرژي زايي: نومن جنبه انرژي زايي دارد و در اين مقوله مي توان غضب الهي را جاي داد؛ مانند غضب يهوه، خداي قوم يهود. تمام صفات خدا مانند حيات، احساس، اراده، قدرت، فعليت، متعلق به اين مقوله هستند. اتو مي گويد: همين نيرو بود که در لوتر به صورت ايمان جلوه کرد و او را عليه اراسموس برمي انگيخت.
د) جنبه راز و سر که اتو آن را “مطلقا ديگر” نام نهاده است: فرد ديندار در تجربه اش، نومن را موجودي مطلقا ديگر مي يابد؛ يعني موجودي غير از خودش که با او مواجهه دارد. اين “مطلقا ديگر” با صفات سلبي بيان مي شود. “مطلقا ديگر” فراسوي عقل و فهم است و به ادراک در نمي آيد و در مقولات ذهني نمي گنجد
کتاب “مفهوم امر قدسي” که از اثرگذارترين آثار، در حوزه دين شناسان، مورخان اديان و فيلسوفان دين است در حوزه هاي مختلف دين پژوهي که ذکر شد به کار مي آيد. رودلف اتو در اين کتاب بحث برانگيز خود با نگاهي پديده شناسانه به تفسير تجربه ديني پرداخته و در ضمن طرح مطالب به روان شناسي دين عرفان ديني و مباحث مربوط به فلسفه دين و الهيات پرداخته است.
بي جهت نيست که دين پژوهان نامدار معاصر ميرچاالياده اين کتاب را نقطه عطفي در تاريخ دين پژوهي و ادبيات مربوط به شناخت اديان و دانش دين شناسي به شمار آورده اند. رودلف اتو کتاب مفهوم امر قدسي را در بيست فصل تنظيم نموده است
اتو در نخستين فصل کتاب درباره تلقي ما از خدا بحث مي کند و لب ادعاي او اين نکته است که خدا فوق عقل و توصيف است و موجودي درک ناپذير و تعريف ناپذير است و هرگونه تعريف خدا از طريق تمثيل و قياس است و رنگ بشري دارد و آميخته با محدوديت هاي بشري است، بنابراين خدا را با عقل نمي توان شناخت و عقل بشري ناتوان تر از آن است که بتواند خدا را درک کند و صفاتي را که در واپسين تحليل به خدا نسبت مي دهد محدود و متعين بوده و درخور يک موجود مشروط و مقيد است نه خداي مطلق و نامتناهي.
اتو از همين جا نتيجه مي گيرد که بنابراين نمي توان و نبايد دين را در محدوده عقل جستجو کرد و در مرزهاي محدود عقل به بند کشيد و محدود ساخت بلکه دين شامل و حاوي امور فراعقلاني است که در عين حال که ضد عقل نيستند اما عقل نمي تواند آن را فراچنگ آورد و براي عقل دسترس ناپذيرند.
فصل دوم کتاب به توضيح و تحليل “نومينوس” يا امر قدسي اختصاص دارد که اتو آن را از واژه يوناني نومن اخذ نموده و ساخته است که همان خداي اديان است که داراي صفاتي از قبيل از چنگ عقل گريختن، پس زدن هرگونه تحليل مفهومي، غيرقابل توصيف بودن از ويژگي هاي امر قدسي است. اتو در اين فصل به توضيح مفهوم قداست پرداخته و بر تمايز آن از کمال اخلاقي و خير فلسفي پاي مي فشرد. از نظر اتو مفهوم مقدس و قداست به معناي ارزشي و اخلاقي و يا محاوره اي نيست.
خداوند يا امر قدسي، نه کمال فلسفي است و نه خير اخلاقي، قدسي امري منحصربه فرد است و قابل فروکاستن به هيچ مفهوم و مقوله ديگري نيست....
رودلف اتو (1869- 1937) در هانوور ديده به جهان گشود. ابتدا در دانشگاه هاي گوتينگن و برسلاو تدريس نمود و سپس در ماربورگ استاد الهيات گرديد و در سال 1929 بازنشسته شد. او مطالعات گسترده اي درباره مسيحيت و نيز اديان آسيايي و دين هاي ابتدايي به عمل آورد و حاصل همه اين مطالعات تاسيس “موزه اديان جهان” در ماربورگ بود که در آن روزگار يکي از مهمترين و معتبرترين دانشگاه ها از نظر تدريس رشته فلسفه و مطالعات ديني به شمار مي رفت.
اتو هيچ گاه ازدواج نکرد و همواره مجرد زيست و سالياني دراز با يک راهبه بيوه و دخترش زندگي سعادتمندي را سپري کرد. او فعاليتهاي گسترده اي در جهت نزديک ساختن دين هاي جهان و ايجاد همکاري و همدلي بين آنها داشت. اتو در طول عمر خويش علاوه بر تدريس الهيات و تاريخ اديان و دين مسيح، کتابهاي متعددي نگاشت که برخي از آنها شهرت جهاني يافتند و نام اتو را براي هميشه در ميان دين پژوهان و علاقه مندان مباحث دين شناسي جاودان ساختند
