|
مروري بر كتاب
مولانا با آن شيوايي و شيدايي خاص خويش كه روح آدمي را به تلاطم وا مي دارد و با آن ژرفاي بي انتهاي خويش، چنان معاني را از دل الفاظ بيرون مي كشد كه انگشت حيرت بر دهان خواننده مي گذارد و لاجرم زبان به تمجيد مي گشايد، چه خود مولوي در اين سير روحاني فرياد دعوت سر مي دهد تا هر كه طالب ديدار حقيقت است را با خود همراه سازد كه:
ما به فلك مي رويم
عزم تماشا كه راست
ما زملك برتريم از فلك افزون تريم
منزل ما كبرياست
عارفان و سالكان راستين، اين سرزمين از دير باز براي بيان و تفهيم غوامض سلوكي و مباني حكمي و فلسفي دست به دامان تماثيل داستاني و ملموس براي ذهن آدمي شده اند، از اين روست كه در اغلب داستان ها و قصه هاي به يادگار مانده از پيشينيان رموز و اشاراتي از مفاهيم عاليه انساني و مباني معنوي مشاهده مي شود كه در بطن آن داستان قرار گرفته و گوينده با سوق دادن ذهن به سمت و سوي داستان، منظور خويش را مي رساند و نتيجه غايي را بيان مي نمايد.
بسياري از عرفا و بزرگان ايران زمين از اين شيوه و روش براي بيان و تشريح معاني عرفاني و مضامين معنوي و غيبي و رموز سلوك حقه استفاده نموده اند و در پرده سخن گفته اند تا هركس به فراخور فهم و درك خويش حصه اي از آن برداشته، بهره معنوي برد؛ از جمله اين آثار مي توان به شاهنامه حكيم طوس، بوستان و گلستان شيخ اجل، منطق الطير عطار، هزار و يك شب، ليلي و مجنون نظامي، زنده بيدار ابن سينا، رسائل فارسي شيخ اشراق از جمله آواز پر جبرئيل و لغت موران و... اشاره نمود. اما در اين ميان اثر سترگ مولانا جلال الدين محمد بلخي نمودي ديگر دارد، مثنوي شريف، اين اثر به غايت بزرگ و عميق در برگيرنده معاني و مباني و ظرايف بي شماري از عالم بالاست كه در قالب داستان و قصه نقل گرديده و بيان مضمون شده است... تصوف واقعی در حقیقت مسلک انیائ و اولیا و پشتوانه اساسی ادیان و مذاهب است بدین سبب بررسی دقیق مکتب مولوی نشان خواهد داد که مولانا مجموعه معارف بشری : از تعالیم آسمانی ادیان حکمت یونان فلسفه ی هند فرهنگ ایران زمین و عرفان اسلامی را یکجا در سینه ی خود جا داده است. و این جای شگفتی نیست چرا که همه اینها از یک منبع واحدند و از درون برخی انسان های مستعد و بینا تراوش کرده اند. عرفان خداوند را حقیقتی ساری و جاری در باطن اشیائ و موجودات عالم میداند و از هر چیز اگر اسم و شکل آن را بردارند باقیمانده همان خداست. برابر این عقیده خداوند به منزله جان عالم است که در درون و باطن همه چیز هر جسم و ماده و ذره وجود دارد و اصولا ذرات مادی در آن شناور و تسبیح گویاننn...
|
