|
مروري بر كتاب
حديث، دومين سند دين است كه پس از قرآن، بيشترين سهم را در شناختن و شناساندن اسلام و شكل گيرى و بالندگى علوم اسلامى داشته است. حديث، ميراث ماندگار معصومان عليهم السلام است كه به شرح و تفسير قرآن و تبيين دين مى پردازد. پيشوايان معصوم عليهم السلام، مسلمانان را به فراگيرى و فهم حديث و مذاكره و نشر آن، ترغيب بسيار كرده اند و همين امر، از ابتدا تاكنون، سبب رونق اين دانش بوده است. تلاش عالمان، محدثان و حافظان حديث و سنت در طول تاريخ اسلام، ستودنى است. آن بزرگواران از ثبت و ضبط حديث آغاز كردند و با ترجمه، شرح، تعليق، جامع نويسى و گردآورى احاديث، حراست از اين مجموعه را ادامه دادند. اين تلاش، امروزه با تصحيح كتب حديث، معجم نويسى، مسندنويسى، گزيده نويسى، واحد سازى مجموعه ها و ايجاد بانك هاى اطلاعات حديثى ادامه يافته است كه بحمدالل�'َه رشد و بالندگى شايسته اى دارد و تلاشهاى والاى پيشينيان را روشنتر مى نماياند. در حوزه علوم حديث و دانشهاى وابسته به آن، رشته هاى متعددى چون رجال، درايه، تاريخ حديث، مصطلحات حديث، فقه الحديث، غريب الحديث و... شكل گرفت و بدينسان، ابعاد بهره ورى از آن مجموعه گرانسنگ، استوارتر و گسترده تر گشت. تلاشهاى انجام شده و به ثمر رسيده، به راستى بسيار است كه بايد بدان باليد و آن را پاس داشت. با اين همه، باب پژوهش در اين حوزه همچنان گشوده است و گِرِه ها و دشوارىها نه تنها يكسره از ميان نرفته، بلكه به لحاظ شرايط ويژه فرهنگى و اجتماعىاى كه جامعه اسلامى دارد، افزون نيز شده است. به جرئت مىتوان گفت كه بسيارى از پرسش ها درباره اسلام، به حديث و سنت برمى گردد. بررسى اين پرسش ها و دستيابى به قواعدى روشن در فهم حديث، كارى ضرورى است. عرضه مدو�'ن و سامان يافته علوم حديث، قواعد رجالى و فقه الحديث در عصر گسترش دانش ها بايسته اى ديگر است. مطالعه جدى درباره احاديث مجعول و ارائه طُرُق روشن در شناسايى آنها، جاى ترديد ندارد. بررسى احاديث متعارض و يافتن راههاى معقول جهت حل تعارض نيز كارى برجاى مانده است. تفكيك و رده بندى محتوايى احاديث و يافتن شيوه ها و قواعد مناسب آن، ضرورت ديگرى است؛ زيرا حديثى كه در زمينه معارف به ما رسيده، با آنچه به احكام فقهى مربوط است و يا آنچه به بيان آداب و رسوم اختصاص دارد، يكسان فهم نم ىشود و قواعد برداشت از آنها هم يكى نيست. به بيان ديگر، كشف و شناساندن قواعد عام و خاص فهم حديث، نيازى است بس مبرم. نقد و بررسى كتب حديث و بيان سبك و روش محدثان، امرى است كه اندكى مورد توجه پژوهشگران اهل سنت قرار گرفته و نيازمند تداوم و تكميل است. در كنار اين امور، معرفى محدثان و شخصيتهاى حديثى و خدمات ارزنده آنان به حديث، احياى متون كهن و نسخ خطى، شرح احاديث مشكل و... از ديگر كارهاى بايسته است...
|
