|
مروري بر كتاب
گستردگي‌فرهنگ‌تك‌گويي در میان ایرانیان پيش از ارائه تعريف گفت وگو به دو نكته اشاره مي كنم: نخست، گفت وگو در معناي خاص آن با تعريف، اصول و مولفه هايي كه در اينجا ارائه مي شود، اساسا متعلق به عصر جديد است. ادراك امروزين از گفت وگو نتيجه ادراك نوين از هستي انسان به طور عام و نيز يك شيوه خاص ارتباط گفتاري اوست. دوم، تعريف واحدي براي گفت وگو وجود ندارد و نظريه پردازان گفت وگو هر يك آن را از منظر ايدئولوژيكي خاصي و با رويكرد متفاوتي نگريسته اند. اگر بپذيريم كه حقيقت متكثر است، بايد پذيرفت تعريفي از گفت وگو كه حامل حقيقت مطلق باشد، نمي تواند وجود داشته باشد. نظرات گوناگون در مورد گفت وگو درك انسان از آن را گام به گام اعتلامي بخشد. پس بر مبناي تعريف بوهم از گفت وگو، اين تعريف را پيشنهاد مي كنم: گفت وگو عمل ارتباطي دو فرد، فرد با گروه يا چندين فرد با يكديگر- به وسيله بيان و نوشته- است. اين ارتباط از طريق جريان و انتقال ايده و معنا در درون يا بين افراد و در ميان جمع در مورد موضوع مشترك به منظور مفاهمه و روشنگري جمعي در خصوص اين موضوع در فضاي مشترك رابطه ايجاد مي شود. گفت وگو در معناي خاص خود، تعريف، هدف، اصول و مولفه هايي دارد كه آن را از ديگر ارتباط هاي گفتاري متمايز مي كند. اين تمايز به معناي وجود مرز آشكاري ميان اين ارتباط ها نيست. واضح است نوع رابطه افراد و گروه ها در اينكه چه نوع گفتاري با هم داشته باشند، نقش اساسي دارد. براي نمونه، فروشنده و خريدار با هم مذاكره مي كنند. بين دو رقيب سياسي بيشتر مناظره يا مشاجره جريان مي يابد. دوستاني كه دغدغه جدي در مورد فهم موضوعات مشترك ندارند، با هم گپ مي زنند. همين دوستان در پي دغدغه يي جدي به بحث يا گفت وگو سوق مي يابند و... به علاوه، چه بسا آگاهانه يا ناآگاهانه، اين انواع مختلف مكالمه با هم تداخل مي يابند. توجه به اين نكته اهميت دارد كه انسان ها در زندگي روزمره فقط از يك گونه گفتار استفاده نمي كنند بلكه صحبت هايشان گاهي مناظره است، گاه بحث، گاهي تك گويي، زماني گپ، مشاجره يا گفت وگو. ارتباط هاي گفتاري ما همواره چند وجهي و چندگونه يا درهم تنيده اند. در گفت وگو، مفاهمه و روشنگري از طريق جريان و انتقال معنا در خود و در ميان جمع روي مي دهد. ما گفت وگو را با جريان و انتقال ايده ها و معاني خود در موضوع مشترك شروع مي كنيم. «موضوع مشترك» به معناي وساطت جهان براي محقق شدن گفت وگو است. در پي اين جريان و انتقال، مفاهمه و روشنگري پيش مي رود كه ممكن است به ايجاد ايده ها و معاني مشترك يا خلق ايده ها و معاني نو برسد يا نرسد
|
