|
هر كس سخني نابجا و زشت بگويد شنونده زبان به اعتراض گشوده مي گويد: لن تراني نگو.
لن تراني كلام الهي است و در كتاب آسماني قرآن سوره اعراب ريشه و علت شأن نزول آن به طور وضوح شرح داده شده ولي جاي تعجب است كه اين كلام مقدس در مواردي به صورت ضرب المثل درآمده كه به هيچ وجه در شأن و مقام رفيع آن نيست.
اگر به منظور ايراد پاسخ منفي از آن استفاده مي شد زياد اشكال نداشت ولي با نهايت تأسف در موارد سخنان نكوهيده و نامعقول به آن استناد مي كنند كه قوياً بايد از آن احتراز جست.
براي روشن شدن حقيقت مطلب به ريشه تاريخي آن مي پردازد تا خواننده محترم اين صفحه، عامه مردم را عنداللزم از استناد به اين كلام رباني باز دارد:
به شرحي كه در كتب تاريخي مسطور است پس از آنكه حضرت موسي قوم بني اسرائيل را از ظلم و تعدي فرعون نجات بخشيد و آنان را از سرزمين مصر به كنعان و بيت المقدس معاوت داد بني اسرائيل به عرض رسانيدند كه شريعتي ديگر مي خواهند تا به مقتضاي آن عمل كنند.
كليم الله اين خواهش و تقاضا را معروض بارگاه حضرت احديت گردانيد. خطاب آمد به طور سينا بشتابد و سي روز روزه بگيرد تا مسئولش اجابت گردد. حضرت موسي با هفتاد تن از صلحا و سران بني اسرائيل اجراي امر كرد و از غره ذيقعده تا عشره ذيحجه يعني چهل روز روزه گرفته سپس به كوه طور بالا رفتند. حضرت موسي به همراهان سبقت گرفت و ابري رقيق ميان او و اسرائيليان حايل شده ايزد متعال با او در تكلم آمد و الواحي كه تورات بر آن مكتوب بود. ارزاني فرمود. موسي در اثناي مناجات طالب ديدار پروردگار شد و عرض كرد:
«رب ارني انظر اليك.» يعني: خدايا، خود را به من نشان ده كه مي خواهم ترا ببينم.
از درگاه حكيم علي الاطلاق خطاب آمد: لن تراني. يعني: مرا نخواهي ديد ولي به آن كوه نگاه كن، اگر در جايش استقرار يافت تو نيز مرا خواهي ديد. چون حضرت موسي به كوه نگريست ملاحظه كرد كه پرتو جمال رباني بر آن كوه چنان تجلي كرد كه كوه از هيبت آن به كلي متلاشي شد و موسي با ديدن آن صحنه از هوش رفت: فلما تجلي ربه للجبل جعله دكاً و خرموسي صعقاً.
پس از آنكه به هوش آمد متوجه شد آنجا كه كمترين تجلي خداوندي كوه را با آن هيبت و عظمت پاره پاره كند قهراً آدمي را ياراي ديدار جمال حق نخواهد بود پس به قدم عجز و انكسار پيش آمده زبان به اعتذار و استغفار گشود و عرض كرد:
«سبحانك تبت اليك و انا اول المؤمنين»:خدايا، تو منزه و برتري از رؤيت و حس جسماني. به درگاه تو توبه كردم و من اول شخصي هستم كه به تو و تنزه ذات پاك تو ايمان دارم. از درگاه پروردگار توانا خطاب آمد: يا موسي، اصطفنيك علي الناس برسالاتي و بكلامي. چون حضرت موسي پيام رسالت خويش را شنيد ما وقع را به همراهان گفت و آنان اصرار ورزيدند كه تا كلام خداوندي را شخصاً استماع نكنند از اداي شهادت در نزد بني اسرائيل معذور خواهند بود، كليم الله ناچار شد ملتمس ايشان را معروض دارد. مجدداً ابري رقيق پديدار شد و حضرت موسي با هفتاد تن مجتمعاً كلام الهي را شنيدند و از آنها پرسيد:«ديگر چه مي خواهيد؟»
همراهان جواب دادند:«راستش را بخواهي، تا خدايت را به چشم نبينم از قبول رسالت تو معذورم.» موسي گفت:«جايي كه حضرت رب العزه به رسول و فرستاده اش جواب لن تراني بدهد شما را آن قدرت و توانايي نيست كه جمال بي مثالش را از نزديك ببينيد چه ديدارش زهره كوه را آب مي كند و زمين از هيبتش به لرزه درخواهد آمد.»
چون سران بني اسرائيل قانع نشدند في الحال صاعقه اي در رسيد و همه را خاكستر گردانيد. كاري به فرجام اين واقعه نداريم كه چگونه آن عده بر اثر استدعاي حضرت موسي دوباره زنده شده زبان به استغفار گشوده اند. مقصود اين است كه ضرب المثل لن تراني كلام الهي است و از كتاب آسماني قرآن مجيد و داستان حضرت موسي و اشتياقش به ديدار جمال حق ريشه گرفته است. لن تراني پاسخ منفي خداوند متعال به رسولش بوده است كه وي را نخواهد ديد و اصولاً ياراي ديدار جمال بي چون را ندارد ولي چگونه اين كلام رباني در غير ما وضع له مورد استناد و ضرب المثل قرار گرفته جداً محل تأمل و تعجب است.
بايد دانست كه عبارت لن تراني در ابتداي امر به معني جواب كساني كه خواهش نابجا كرده به اصطلاح پا را از گليم خودشان بيشتر دراز مي كرده اند مصطلح شده ولي متأسفانه بعدها به اين صورت نامطلوب درآمده است.
|
