چكيده: ابزارهاى اساسى پژوهش كتاب و كتابخانه است و كتابخانه جايگاه شايسته اى در دانشگاه دارد. اهداف ارزشمند كتابخانه در دانشگاه كمك مؤثر به آموزش و پژوهش است. ايجاد فضاى مناسب و بهره ورى بيشتر از كتابخانه نياز به شناخت اجزا و عوامل مؤثر در آن دارد. كارشناسان مجرب معتقدند براى پويايى و تحرك كتابخانه و همچنين مسؤوليت و رهبرى درست آنها به وجود افراد كتابدار - مدير حرفه اى نياز است. در غير اين صورت در برنامه ريزى دقيق و اصولى كه يكى از اساسى ترين وظايف مدير است، با مشكل جدى و يا عدم حصول اهداف كتابخانه مواجه خواهد بود. كتابخانه همچون باغى زيبا براى تفرج دانش پژوهان و پژوهشگران است، «الكتب بساتين العلما» (كتاب ها بوستان هاى دانشمندانند). اين باغ زيبا حاصل دسترنج باغبان است. كتابخانه همچون باغ بايد روحنواز باشد تا اهل دانش را به خود جذب كند. باغبان هاى گلزار علم كتابداران شريف هستند كه كتاب ها را آراسته و در دسترس تشنگان و مشتاقان علم قرار مى دهند. تسهيلات امروزى كتابخانه ها بايد توسط شبكه هاى رايانه اى شكل بگيرد. كتابخانه بايد تمام اطلاعات موجود خود را درون رايانه بگذارد و به اطلاعات موجود در ديگر كتابخانه هاى داخلى و خارجى اتصال يابد و به شبكه رايانه اى جهان متصل شود. كتابخانه ها بايد آموزش كار كتابدارى را در اولويت قرار دهند. در اين صورت مى توان از طريق كتابخانه رايانه اى سريع تر به آن دسترسى پيدا كرد و مشكل دسترسى به كتابخانه سنتى را در اينگونه موارد نداشت. شايسته است مديران كتابخانه هااز فنون ارتباطى و شيوه هاى اطلاع رسانى آگاهى كامل داشته باشند. مهمترين برنامه ريزى براى اين كار، تربيت نيروى انسانى كارآمد است كه علوم پيشرفته كتابدارى را آموخته باشد و بتواند اطلاعات كتابخانه را درون رايانه قرار دهد. مديران كتابخانه ها بايد تربيت نيروى انسانى كتابدار را با شيوه ها و فنون مذكور مدنظر داشته باشند و نيروهاى غيركتابدار و تربيت نشده را در كتابخانه نگمارند. وجود كتابداران كارآزموده و متخصص كه مدارج علمى خود را با محك هاى عينى و تجربى همساز و قرين كرده باشند، ضرورتى است كه در فضاى كنونى وجوبش بيش از پيش هويدا و آشكار است. افرادى كه توانسته اند از طريق ايجاد دگرگونى در سيستم هاى راكد، بسته و ايستاى جوامع بشرى و اجزاى مختلفه اش، سيستم هاى متحرك، باز و پويا را جايگزين ساخته و از اين طريق زمينه را براى بروز تحولات علمى و آموزشى هموار كنند. اين كتابداران هستند كه مى توانند از طريق انتقال صحيح و مؤثر اطلاعات، در طيفى وسيع، مراجعه كنندگان را دريافتن خواسته هايشان كه در لابه لاى كتاب هاى مختلف كتابخانه مستور و پنهان است، يارى كنند. تحقيق، رسالت دانشگاه است و كتابخانه، ابزار تحقيق. هيچ دانشگاهى بدون داشتن كتابخانه اى قوى و غنى نمى تواند رسالتش را انجام دهد. از سوى ديگر، شهرت هر دانشگاهى هم به كتابخانه اش بستگى دارد و در هر اجتماعى دانشگاه ها را با كتابخانه هايشان مى شناسند. در روزگاران گذشته به كتابخانه دانشگاهى تنها به چشم انبار مواد خواندنى كه به منظور نگهدارى جمع آورى شده بود نگاه مى كردند و نقش آن در روند آموزش ناچيز بود. ليكن تغييرات عميقى كه در ديدگاه هاى رؤسا دانشگاه ها، پژوهشگران، استادان و دانشجويان به عمل آمده نقش كتابخانه دانشگاهى را به عنوان نيرويى فعال در تدريس و تحقيق به اثبات رسانيده است. كتابخانه دانشگاهى هم اكنون جزو تفكيك ناپذير دانشگاه و به عنوان بخش مهم از مجموعه دانشگاهى به شمار مى رود. كتابخانه ها به عنوان اعضاى اساسى جوامع دانشگاهى مورد توجه قرار گرفته اند. با وجود اين، در بسيارى از موارد نقش كتابدار متخصص در مديريت آن به وضوح از جانب اولياى امور تعريف و تعيين نشده است.
|